Yurt İçi ve Yurt Dışı Tebligat Nedir?

Yapıldığı yere göre tebligat; yurt içi tebligat, yurt dışına tebligat ve yurt dışından Türkiye’de bulunan muhataba tebligat şeklinde incelenebilir.

Türkiye’den yabancı bir ülkeye de yerleşim yeri olan asıla tebligat yapılabilmesi için Tebligat Kanunu‘nda 25, 25/a, 27 madde hükümleri, Tebligat Yönetmeliğinde ise 38 ile 43 maddeleri arasında düzenleme yapılmıştır. Bu hükümlerin uygulanabilmesi için, ilgili tebligat yapılacak ülke ile Türkiye arasında bir sözleşmenin olması şarttır.

Yurt İçi Tebligat Nedir?

Yurt içi tebligat yurt içinde bulunan Türk vatandaşlarına tebligat ve Türkiye’de bulunan yabancılara tebligat olarak ikiye ayrılır. Yurt içinden yurt içine tebligat, genel ve özel hükümlere göre yapılan tebligattır.

Türkiye’de bulunan yabancılara Türkiye’de tebligat ise asılın kendisine Türkiye’de tebligat yapılamaması halinde önemlidir.

Asılın Kendisine Türkiye’de Tebligat Yapılamayacak Kişilerden Olması

Türkiye’de kendisine tebligat yapılamayacak olan bir yabancıya tebligat çıkarılması durumunda muhatap, tebliğ memuruna kendisine tebligat yapılamayacağını beyan eder ve tebliğ memuru bu durumu bizzat öğrenirse keyfiyet tebliğ mazbatasına şerh edilerek evrak iade olunur. Bu durumda tebellüğden kaçınmaya ilişkin hükümler geçerli olmayacaktır. Tebligatı çıkaran mercii, tebliğ evrakını, bağlı olduğu bakanlık kanalı ile Dışişleri Bakanlığına gönderir.

Asılın Adresinin “Ülke Dışı” Muamelesi Gören Yerlerden Olması

Türkiye’de adına tebliğ çıkarılan kimsenin adresi” ülke dışı” muamelesi gören bir yer ise tebliğ memuru, tebliğ mazbatasına şerh düşer ve tebliğ evrakını tebliğ çıkaran merceğe iade eder.

Türkiye’de kendilerine tebligat yapılamayacak olan elçi, elçilik kâtibi gibi kişiler, Dışişleri Bakanlığı tarafından belirlenir.

Yurt Dışına Tebligat Nedir?

Yurt dışında bulunanlara tebligat, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler veya karşılıklılık ilkesi çerçevesinde yapılır.

Yurt dışı tebligatta tebliğ evrakı, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yabancı devlet makamlarına gönderilir ve bu makamlarca muhataba ulaştırılır.

Türk Tebligat Mevzuatına Göre Yurt Dışına Tebligat

Yurt dışı tebligatın kaynaklarını iki taraflı ve çok taraflı anlaşmalar milletlerarası anlaşma kuralları ile tebligat kanunu ve diğer mevzuat hükümleri oluşturmaktadır. Milletlerarası ikili ve çok taraflı anlaşmalar ise yurt dışı tebligatı konusunda önceliklidir.

Yurt dışı tebligatta, tebligat yapılacak muhatabın elektronik teminat yapılabilecek kişilerden olması durumunda tebligat elektronik yolla yapılır. Bu durumda uluslararası anlaşma hükümleri uygulanmaz.

Türk Vatandaşı Olmayanlara Uygulanacak Kurallar Nelerdir?

Yabancı ülkede bulunan ve Türk vatandaşı olmayan yabancılara yapılacak tebligatta şayet ikili bir anlaşma yok ise bu durumda TK m. 25 ile Tebligat Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 38, 39, 40, 41 ve 42. maddeleri uygulama alanı bulacaktır. Buna göre yurt dışında tebligat;

• Öncelikle tebligatı çıkaran merceğin bulunduğu ilgili Bakanlığa,
• Sonra ilgili bakanlık vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına,
• Dışişleri Bakanlığından ilgili Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna,
• En son olarak da Türk temsilciliği vasıtasıyla o ülkenin yetkili makamından tebligatın yapılmasının istenmesiyle gerçekleştirilir.

Burada tebligat Türk vatandaşına yapılmadığından yabancı bir ülkede ülkenin yetkili makamlarından yardım istenir. Çünkü kişi Türk tabiiyetinde olmadığı için çok temsilciliği doğrudan tebligat yapamaz.

Türk Vatandaşı Olmaları Halinde Uygulanacak Kurallar

Yabancı ülkede bulunan Türk vatandaşlarına tebligat, TK m. 27/a, Yönetmelik m. 43, Esaslar m. 64’de düzenlenmiştir.  Yabancı ülkede bulunan Türk vatandaşlarına tebligatın, Türk vatandaşı olmayanlara yapılacak tebligattan en büyük farkı tebligatın Türk temsilciliği vasıtasıyla yapılabilmesidir.

Tebliğ Yapılacak kişi Türk vatandaşı ise tebliğden önce o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği, Konsolosluğu veya bunların görevlendireceği bir memur vasıtasıyla bildirim yapılabilir. Tebligata ilişkin bildirim o yerin yetkili makamı değil bizzat Türk memuru tarafından yapılmaktadır.

Tebliğin konusu ile hangi merci tarafından çıkarıldığı bilgilerini yer aldığı ve 30 gün içerisinde başvurulmadığı takdirde tebliğin yapılmış sayılacağı ihale içeren bildirim, muhataba o ülkenin mevzuatına izin verdiği usule göre gönderilir. Bu halde uygulanacak usul şu şekildedir:

• Öncelikle tebligatı çıkaran merceğin bulunduğu ilgili Bakanlığa,
• Sonra ilgili bakanlık vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına,
• Dışişleri Bakanlığından ilgili Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna,
• Sonrasında ise bildirim doğrudan ilgili memur tarafından yapılır.
• İlgili muhatabı bildirimlerini tebliğ edildiği belgelendirildiğinde, muhatap 30 gün içinde tebliğ evrakını Türk siyasi temsilciliğinden almaz ise tebligat 30 günün bitiminde yapılmış sayılır.

Türk Memurlarına Tebligat

Resmi görevle yabancı ülkelerde bulunan Türk memurlarına tebligat, Dışişleri Bakanlığı vasıtasıyla yapılır. Tebliğe siyasi memur veya konsolos ya da bunların görevlendirileceği memur yapar.

Bu halde Dışişleri Bakanlığı devreden çıkarılmış ve tebligatın doğrudan ilgili bakanlık vasıtasıyla yapılacağı kabul edilmiştir.

Türk Askeri Kişilere Tebligat

Yabancı ülkelerde bulunan Türk askeri kişilere Türkiye’den yapılan tebligat, bu kişilerin bağlı bulundukları kumandanlıklar ve Jandarma Genel Komutanlığı vasıtasıyla yapılır.

Yurt Dışından Türkiye’de Yerleşim Yeri Olan Türk Vatandaşlarına Ve Yabancı Kişilere Tebligat

Yabancı bir ülkeden Türkiye’de bulunan muhataba ülke mevzuatına ve milletler arası sözleşmelere ve mütekabiliyet esaslarına göre yapılan tebligattır. Milletlerarası sözleşme bulunmadığı takdirde TK m. 26 ve Yönetmeliğin 44. maddesi uygulanacaktır.

Kanun ve yönetmelikteki ilgili hükümlere göre, ilgili evrak Dışişleri Bakanlığı’na, oradan ilgili bakanlığa gönderilir. İlgili bakanlık tebligatı, muhatabın bulunduğu yerdeki yetkili merci vasıtasıyla yapar. Tebliğ işlemi yerine getirildikten sonra tebliğ mazbatası aynı yollarla iade edilir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN