Yangın Sigortası Nedir? Ek Teminatlar Nelerdir?

İnsanlar her zaman çeşitli tehlikelere maruz kalmış ve bu tehlikelere karşı mücadele etmiştir. İnsanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük, en eski ve belki de en önemli tehlike ateşin bulunmasından sonra yangın olmuştur. Ateşin kontrol altına alınamaması nedeniyle tarih boyunca yangından kaynaklı olarak çok sayıda can ve mal kaybı yaşanmıştır. İnsanlar yangınların verdiği zararlara karşı kendilerini korumak isteyerek yangın rizikosuna karşı güvence altına almak istemişlerdir. Ülkemizde de 1870 büyük Beyoğlu yangını sonrasında sigorta şirketleri kurulmaya başlanmıştır.

Yangın Kavramı Neyi İfade Eder Ve Türleri Nelerdir?

Yangın sigortası ile yangın rizikosu güvence altına alınır. Yangın ateşten kaynaklanan bir olaydır. Ancak her türlü ateş yangın kapsamında değerlendirilemez. Ateşin denetim altında olduğu fırın, ocak, soba gibi cihazlarda meydana gelen yanma olayı “dost ateş”tir. Hangi sebeple olursa olsun kendisine ayrılan alanın dışına çıkan ve çevresine zarar vererek yayılan ateşe “yangın” veya “zararlı ateş” denir. Yangın sigortasında güvence altına alınan riziko zararlı ateştir.

Zarar verici bir alevin varlığı ve kendisine tahsis edilmiş alanın dışına yayılması halinde yangın sigortası kapsamına giren bir yanma olayının varlığından söz edilebilir.

Yangın kapsamına girmeyen olaylar:

• Sigortalı malın işlenmek amacıyla ateşe tutulması,
• Sigortalı malın ateşe atılması veya düşürülmesi,
• Maden kömürlerinin kendiliğinden yanması,
• Aşırı hararet,
• Buhar kazanının patlaması,
• Sigortalı malın ateşe yakın olması sebebiyle alev almaksızın yanması veya kavrulması,
• Sigortalı malın ütü, mum, sigara gibi nesnelere temas etmesi.

Riziko Nedir?

Yangın sigortası ile sigortalıya ait taşınır ya da taşınmaz mal ve içerisinde bulunan eşyanın yanma rizikosu güvence altına alınmaktadır. Kural olarak yangın sigortasında yangın neticesinde doğrudan doğruya meydana gelen zararlar güvence altına alınmaktadır.

Yangın Sigortası Genel Şartları’na göre “Bu sigorta ile yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin sigortalı mallarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar temin olunmuştur.”

 Yangın sigortasında teminat dışı kalan haller:

• Savaş, her türlü savaş olayları, istila, yabancı düşman hareketleri, çarpışma (Savaş ilan edilmiş olsun olmasın), iç savaş, ihtilal, isyan, ayaklanma ve bunların gerektirdiği inzibati ve askeri hareketler nedeniyle meydana gelen bütün zararlar.
• Herhangi bir nükleer yakıttan veya nükleer yakıtın yanması sonucu nükleer artıklardan veya bunlara atfedilen sebeplerden meydana gelen iyonlayıcı radyasyonların veya radyo-aktivite bulaşmalarının ve bunların gerektirdiği askeri ve inzibati tedbirlerin sebep olduğu bütün zararlar. (Bu bentte geçen yanma deyimi kendi kendini idame ettiren herhangi bir nükleer ayrışım olayını da kapsayacaktır.)
• Kamu otoritesi tarafından sigortalı şeyler üzerinde yapılacak tasarruflar sebebiyle meydana gelen bütün zararlar.
• Yangın çıkarmaksızın; sigortalı şeylerin kendi ayıplarından, mayalanmalarından, kavrulmalarından veya bünyelerinde meydana gelen bozulmalar ile kavrulmalar nedeniyle uğradıkları zararlar.
• Yangın çıkarmaksızın; sigortalı şeylerin işlenmek için veya başka faydalı bir maksatla ateşe veya sıcaklığa tutulmasından, ocak veya bunun gibi ateş bulunan bir yere düşmesinden veya atılmasından veya elbise, çamaşır ve diğer eşya yanıklığı gibi alev almaksızın kavrulma veya yanmasından veya ısıtma, aydınlatma, ütüleme aletleri ile lamba, mum, sigara ve bunların benzerlerine temasından doğan zararlar.
• Yangın çıkarmaksızın; elektrikle çalışan her türlü motor, elektrik veya elektronik alet, cihaz, tesisat ve kordonlarının elektrik cereyanına bağlı bulundukları sırada bu cereyan yüzünden kısa devre, topraklama, voltaj iniş çıkışları ve bu yüzden ısınma ve endüksiyon cereyanı gibi nedenlerle uğrayacakları zararlar.
• Alçak basınç sebebiyle kapların içeri doğru çökmesi, yırtılması ve sair şekilde deformasyonu, yıpranması ile santrifüj kuvvetler ve mekanik olaylar nedeniyle sigortalı cihaz ve motorlarda meydana gelen bütün zararlar.

Sigorta ettiren tarafından kasten çıkarılan ya da kasten çıkarılmasına yardım edilen yangınlar sigorta kapsamı dışındadır.

Yangın sigorta konusu bina da çıkmasa bile sigorta şirketinin tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Örneğin sigorta konusu binanın yanında yer alan başka bir binada meydana gelen yangın olayı nedeniyle sigorta konusu binada hasar meydana gelmişse sigorta şirketinin tazminat ödeme yükümlülüğü olacaktır.

Rizikonun gerçekleşmesine rağmen tazminatı geç ödeyen sigorta şirketinden tazminat, temerrüt faizi ve munzam zarar talep edilebilir.

Yangın Sigortasının Konusu Nedir?

Yangın sigortasının konusunu taşınır ve taşınmaz her türlü mal oluşturabilir.

Taşınmaz mallarda aksine sözleşme yoksa; binaların dışındaki bahçıvan evi, garaj, su deposu, kömürlük gibi eklentiler ile binaların içlerinde veya üzerlerinde bulunan her çeşit sabit tesisat, asansör ve yürüyen merdivenler, yıldırımlık, televizyon anteni gibi binayı tamamlayan şeyler ile temeller ve istinat duvarları sigorta bedelinin kapsamı içindedir. Ayrıca bahçe ve çevre duvarları, rıhtımlar, teraslar, iskeleler, çeşmeler, bina dışındaki heykeller, sarnıç ve havuzlar gibi şeyler ancak poliçede belirtilmeleri kaydıyla sigorta bedelinin kapsamı içindedir.

Taşınır mallarda sigortalı yerlerde bulunan; sigortalı şeyler nitelikleri bakımından madde veya gruplara ayrılmış ise bu madde ve gruplardan herhangi birinin içine giren, sigortalı şeylerin hepsi için tek bir sigorta bedeli öngörülmüş ise bu bedele ilişkin tanım içine giren her şey, poliçede ayrıca belirtilmiş olsun olmasın, ikame veya yeni satın alma dolayısıyla sonradan girmiş bulunsa dahi sigorta kapsamı içindedir.

Sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, yalnız sigorta ettirene ve kendisiyle birlikte oturan aile bireyleri veya birlikte yaşadığı kişiler ve çalışanlarına ait şeyler de sigorta kapsamı içindedir.

Prim Nedir?

Yangın sigortalarında prim binanın kullanılış şekline göre belirlenir. Buna göre sivil rizikolar ile ticari ve sınai rizikolar birbirinden farklıdır. Sivil rizikoların kapsamına konutlar ve konutlarda bulunan malzemeler; ticari ve sınai rizikoların kapsamına ise her türlü ticari ve sınai faaliyet girer. Kamu kuruluşları, belediyeye ait ve sadece ofis olarak kullanılan yerler ve ibadet yerleri de sivil rizikoya göre fiyatlandırılır.

Ticari işletmelerin faaliyet konusuna göre işletmede bulunan mallar farklı özellikler göstermektedir. Bu nedenle sigorta şirketleri tarafından ticarethaneler için özelliklerine göre farklı tarifeler uygulanmaktadır.

Poliçe Nedir?

Yangın sigortası için düzenlenen poliçelere diğer poliçelerde yer alan bilgilere ek olarak sigortalanan binanın bulunduğu yer, yapı şekli, kullanma biçimi gibi bilgiler de yazılır.

Klasik yangın sigortası poliçelerine ek olarak uygulamada yeni poliçe türleri ortaya çıkmıştır. Özel şekilli yangın poliçeleri; abonman poliçeleri, mütemevviç poliçeler, ayarlama klozlu poliçeler, ilk ateş sigorta poliçeleri, yeni değer klozlu poliçeler şeklinde sayılabilir.

Yangın Sigortalarında Ek Teminatlar Nelerdir?

Yangın sigortalarında güvence altına alınan riziko yangındır. Ancak uygulamada yangın poliçelerine ek teminatlar da konulmaktadır. Genellikle yangın sigortalarında yer alan ek teminatlar; deprem, su baskını, fırtına, yer kayması, uçak ve araç çarpması, duman, kar ağırlığı, grev, lokavt, halk hareketleri ve kötüniyetli hareketler şeklinde sayılabilir.

Stj. Av. Atike KARAMAN & Av. Ahmet EKİN