Tüketici Mahkemeleri ve Görevleri

Tüketici Mahkemeleri 6502 Sayılı Tüketicilerin Korunması Hakkında Kanun’ a göre tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan kaynaklı uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuş özel mahkemelerdir.

6502 Sayılı kanunun tanımına göre tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir. Tüketicinin satın aldığı mal ;taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi mallar olabilmektedir. Kanununu yaptığı mal tanımında sadece taşınırların değil konut veya devre tatil gibi taşınmazlarında yer aldığı görülmekte olup bu konularda çıkan uyuşmazlıklar da bu kanun kapsamında çözüme kavuşturulacaktır.

Tüketici işleminden ne anlaşılması gerektiği de kanun kapsamında tanımlanmış olup tanıma göre mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem tüketici işlemi sayılmaktadır.

a) Tüketici Mahkemeleri Kaç Hakimden Oluşur ? Hangi Yargılama Usulü Uygulanır?

Tüketici mahkemeleri tek hakimden oluşur. Tüketici mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır. Tüketici mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi tüketici mahkemesi sıfatıyla uyuşmazlığı çözecektir.

b) Tüketici Hakem Heyetinin Görevleri Nelerdir ?

Tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğan uyuşmazlıkların Tüketici Mahkemesinde görülmesi için uyuşmazlık değeri belli bir parasal sınırın aşılması gerekmektedir. Bu sınırlar her yıl yeninden belirlenmektedir.

2021 yılı için parasal sınırlar;

* Büyükşehir Statüsünde Olan İllerde;

• Değeri 7.550 TL nin altında bulunan uyuşmazlıkta İLÇE TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ ,
• Değeri 7.550 TL ile 11.330 TL arasındaki uyuşmazlıklarda İL TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ

* Büyükşehir Statüsünde Olmayan İllerin Merkezinde Ve Bağlı ilçelerde

• Değeri 11.330 TL altıda olan uyuşmazlıklarda İL TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ ne başvuru yapılmadır.

 Bu miktarın üzerindeki uyuşmazlıklarda Tüketici Mahkemelerine başvurulması gerektirmektedir.

c) Hangi Yerde Bulunan Tüketici Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemelerine Başvuru Yapmak Gerekir ?

Tüketici yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici hakem heyetine / tüketici mahkemesine başvuru yapabileceği gibi tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyeti/tüketici mahkemesi de 6502 Sayılı kanun ile yetkili kılınmıştır.

ç) Tüketici Hakem Heyeti Kararlarına İtiraz Edilebilir Mi ?

Tüketici Hakem Heyeti kararlarına karşı olağan kanun yolları olan istinaf ve temyiz kanun yoluna başvuru mümkün olmamakla birlikte kararın tarafınıza tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki Tüketici Mahkemesine itiraz başvurusu yapılabilmektedir. Tüketici Mahkemesinin itiraz üzerine vermiş olduğu kararlar kesindir.

d) Tüketici Mahkemesinde Dava Açılmadan Önce Arabulucuya Başvuru Şart Mıdır?

22.07.2020 tarihinde 7251 Sayılı Kanunla Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunda yapılan değişiklikle Tüketici Mahkemesinde dava açmadan önce arabulucuya başvuru yapılması dava şartı haline getirilmiştir. Arabulucuk şartı yerine getirilmeden dava açılması durumunda dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilecektir.

Arabulucuya başvuru şartı kural olmakla birlikte kuralın istisnaları 6502 Sayılı kanunu 73/A maddesinde düzenlenmiştir.

a) Tüketici hakem heyetinin görevi kapsamında olan uyuşmazlıklar

b) Tüketici hakem heyeti kararlarına yapılan itirazlar

c) Tüketici örgütleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile Bakanlık; haksız ticari uygulamalar ve ticari reklamlara ilişkin hükümler dışında, genel olarak tüketicileri ilgilendiren ve bu Kanuna aykırı bir durumun doğma tehlikesi olan hâllerde bunun önlenmesine veya durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir kararı alınması veya hukuka aykırı durumun tespiti, önlenmesi veya durdurulması amacıyla tüketici mahkemelerinde açtıkları davalar (6502 Sk m.73/6)

ç) Satışa sunulan bir seri malın ayıplı olduğunun tespiti, üretiminin veya satışının durdurulması, ayıbın ortadan kaldırılması ve satış amacıyla elinde bulunduranlardan toplatılması için Bakanlık, tüketiciler veya tüketici örgütleri tarafından açılan davalar. ( 6502 Sk. m.74)

d) Tüketici işlemi mahiyetinde olan ve taşınmazın aynından doğan uyuşmazlıklar (2) 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A maddesinin onbirinci fıkrası tüketici aleyhine uygulanmaz.

e) Tüketici Mahkemesinde Dava Açılırken Harç Ödenir Mi ?

Hukuki uyuşmazlıklarda dava açılması harç ödenmesine tabi iken 6502 Sayılı kanunun 73/2 maddesinde yapılan özel düzenleme gereğince Tüketici Mahkemeleri nezdinde Bakanlık, tüketiciler ve tüketici örgütleri tarafından açılan davalarda Harçlar Kanunun’ da düzenlenen harçlardan muaftır.