Tebligat Yapılabilecek Kişiler Kimlerdir?

Tebligat yapılabilecek kişiler, gerçek ve tüzel kişi asıllar ile onlar yerine tebligatı alabilecek olan muhataplarıdır.  Tebligat alma yetkisini kullanabilecek kişilerin tebligat alma yetkisi, iradeyi temsil veya kanuni düzenlemeden kaynaklanabilir.

Bazı hallerde tebligat asıla yapılamaz.  Örneğin asılın vekil veya Kanuni temsilcisi varsa tebligat muhakkak vekil ve kanuni temsilci yapılmalıdır.

Bazı hallerde ise tebligat mutlaka asıla yapılmalıdır. Örneğin isticvap davetiyesi, yemin davetiyesi veya cezai ilişkin hükümlerde tebligatın vekil olsa bile asıla yapılması şarttır.

Asıl veya muhataba tebligat yapılması gereken durumlarda, bu kurala uyulmaması tebligatı usulsüz hale getirir.

Gerçek Kişilere Tebligat

Gerçek kişilere tebligat kural olarak asıla yapılır.  Bununla birlikte kanun da tebligatın asıla yapılamayacağı haller sayılmıştır.

Tebligatın asıla yapılması kuralının istisnaları şu şekilde sayılabilir:

• Vekile tebligat,
• Kanuni temsilciye tebligat.

Vekile Tebligat

Tebligat kanunu m.11’e göre, vekil ile takip edilen işlerde tebligat vekile yapılır. Vekil varken asile yapılan tebligat geçersizdir. Başlangıçta vekil ile takip edilmeyen bir iş daha sonra vekil ile takip edilmeye başlarsa o andan sonra tebligat vekile yapılır. Vekillerin ayrıca tebligatın kendisine yapılmasını talep ettiğine dair bir bildirimde bulunma zorunluluğu yoktur.

Kural olarak dosya vekalet sunmadan vekile tebliği yapılamaz. Genel haciz yoluyla yapılan icra takibinde ise Yargıtay içtihat geliştirmiştir.  Bu içtihatlara göre; genel haciz yoluyla yapılan bir icra takibine vekil aracılığıyla itiraz edilmiş ise sonrasında açılacak itirazını iptali davasında tebligat asile yapılır.

Birden fazla kişiye vekil ise tebligatın bunlardan birine yapılması yeterlidir. Vekil varken asile yapılan tebligat geçersizdir.

Avukat adına çıkarılan tebligatın bizzat avukata yapılması gerekir. Tebligatın avukat yanında çalışan birisine yapılabilmesi için tebliğ mazbatasında tebligatın kime yapıldığının açıkça belirtilmesi gerekir.

Sanığa, hürriyeti veya mali durumu etkilendiğinden ceza davalarında verilen kararların müdafi ile birlikte sanıklara da tebliğ edilmesi gerekir.

Kanuni Temsilciye Tebligat

Kanuni temsilcisi bulunanlara yapılacak tebligat, temsilciye yapılır. Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilere tebligat yapılamaz. Tebligat, bunlar adına kanuni temsilcilerine yapılır. Kanuni temsilciden kasıt ise veli, vasi ve kayyım gibi kişilerdir.

Kanuni temsilcinin mevcut olduğu durumlarda, kural olarak, tebligatın kanuni temsilci yapılması gereklidir. Ancak şu hallerde tebligat bizzat asile yapılır:

• Mümeyyiz küçüğün veya kısıtlının dava ehliyetine sahip olduğu hallerde,
• Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarla ilgili olan manevi tazminat davasında,
• Mümeyyiz küçük, bakım yükümlülüğünü getirmeyen anne ve babasına veya bunlardan birine karşına baka davası açmışsa bu davaya ilişkin tebligatlarda,
• Küçük ve kısıtlı ile kanuni temsilcisi arasında menfaat çatışmasını mevcut olduğu hallerde tebligat asıla yapılır.

Tebligatın Asıl Dışında Muhataba Yapıldığı İstisnai Durumlar

Tebligatın asıl dışında muhatabı yapıldığı istisnai durumlar ve asıl yerine kendisine tebligat yapılacak muhataplarda aranacak şartlar, 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18 ve 19. maddelerinde düzenlenmiştir.

Bu maddelere göre, tebligatın asıl dışında muhataba yapılabileceği haller şunlardır:

Asker Kişilere Tebligat

Asker kişilerin kendilerine veya vekillerine tebligat yapılması mümkün değilse, tebligatın birlik komutanlığına yapılması gerekir.

Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Hizmetçiye Tebligat

Tebligatın muhatabı adresinden oturmakla birlikte, tebliğ yapıldığı sırada kendisi veya kendisi adına tebliği alacak kimseler adreste bulunmazsa, aynı konutta oturan eşi, büyük veya küçük çocuklarından birine veya hizmetçisine tebligat yapılabilir.

Belli Bir Yerde veya Evde Bir Meslek ve Sanat İcra Edenlere Yapılacak Tebligat

Tebligatın muhatabı belli bir yerde veya evde bir meslek ve sanat icra ediyorsa, kendisi veya vekili bulunmazsa, işyerindeki ortaklarından veya çalışanlarından birine tebligat yapılabilir.

Otel, Hastane, Fabrika ve Okul Gibi Yerlerde Tebligat

Tebliğ yapılacak kişi bu tür yerlerde bulunuyorsa, tebliğin yapılmasını o yeri idare eden veya muhatabın bulunduğu kısmın amiri temin eder.

Bu tür yerlerde tebligat yapmak için önce o yerin yöneticisi veya amiri ile irtibata geçmek gerekir. Yönetici veya amir, muhatabı bulmaya veya tebliği kabul etmeye yardımcı olmalıdır. Eğer muhatap tebliği kabul etmezse veya bulunamazsa, tebligat yönetici veya amire yapılır.

Tutuklu ve Hükümlülere Tebligat

Tutuklu ve hükümlülere tebligatın bizzat kendilerine yapılması kuraldır. Kişinin cezaevinde tutuklu olması nedeniyle ev ve işyerlerinde çalışanlara tebligat yapılamaz.

Tutuklu ve hükümlülere tebligat yapılmasını, bu kişilerin bulunduğu kurum müdürü, müdür yoksa orayı idare eden memur sağlar. Bir yıl veya daha fazla hürriyeti bağlayıcı ceza ile mahkûm olup kendilerine kanuni temsilci atanmış olanlara ait tebligat ise, kanuni temsilcilerine yapılır.

Muhatabın Geçici Olarak Başka Yere Gitmesi Halinde Yapılacak Tebligat

Tebligatın muhatabı adresinde ikamet etmekle birlikte, tebliğ yapıldığı sırada kendisi veya kendisi adına tebliği alacak kimseler adreste bulunmazsa, aynı adreste oturan veya çalışan kişilerden biri, muhatabın geçici olarak başka yere gittiğini belirtirse, tebligat bu kişiye yapılır. Bu kişi, tebligat evrakını kabul etmekle yükümlüdür.

Tebligat memuru, muhatabın hangi sebeple adresten ayrıldığını, beyanda bulunanın adı ve soyadı ile sıfatını tebliğ tutanağına yazar. Bu şekilde yapılan tebligat, muhataba yapılmış sayılır.

Bağımsız Bölüm Sahiplerine Tebligat

Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında apartman yönetimi ve ortak giderler ile ilgili tebligatların nasıl yapılacağını düzenleyen bir hükümdü. Bu hükme göre, bağımsız bölüm sahipleri Türkiye’de bir adresini yöneticiye yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Bildirilen adrese tebligat yapılamaması veya adres bildirilmemesi durumunda, tebligat bağımsız bölümde fiilen oturana yapılır. Tebligatın bir örneği de apartman girişindeki ilan tahtasına asılır. Bu şekilde yapılan tebligat, bağımsız bölüm sahibine yapılmış sayılır.

Tebligatın Asıl Yerine Kendisine Tebligat Yapılacak Muhataplarda Aranacak Şartlar

Tebligatın asıl yerine kendisine tebligat yapılacak muhataplarda aranacak şartlar ise şöyledir:

• Tebliği alacak kişi reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmalıdır.
• Tebliği alacak kişi asla karşı taraf olmamalıdır.
• Tebliği alacak kişi asla üçüncü kişi olmamalıdır.
• Tebliği alacak kişi asla tebligatı yapan memur olmamalıdır.
• Tebliği alacak kişi asla tebligatın konusuyla ilgili olmamalıdır.

Tüzel Kişilere Tebligat

Tüzel kişilere tebligat yetkili temsilcilerine yapılır. Birden çok yetkili temsilci var ise yalnız birine yapılması yeterlidir.

Tüzel kişilerin yetkili temsilcisi, kamu hukuku tüzel kişilerinde ilgili kanunlardan; özel hukuk tüzel kişilerinde ise kuruluş belgelerinden tespit edilir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.

Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN