Tebligat Ne Demek? Tebligat Türleri Nelerdir?
Türk yargı sisteminde tebligat işlem ve eylemlerden tarafların haberdar olmasına yarayan taraflara iletim yoludur.
Tebligat türleri yapılış şekline, konusuna, tebligatı çıkaran kişilere ve yapıldığı yere göre değişiklik göstermektedir. Bu türler dört başlık altında sayılabilir:
- Yapılışına göre tebligat,
- Konusuna göre tebligat,
- Tebligatı çıkaran kuruma veya kişilerin niteliğine göre tebligat,
- Yapıldığı yere göre tebligat,
Yapılış Şekline Göre Tebligat
Yapılış şekline göre tebligat, tebligatın nasıl ve kim tarafından yapıldığını belirten bir kavramdır. Tebligat Kanunu’na göre, yapılış şekline göre tebligat altı çeşittir.
Tebligatın yapılış şekli, ilgililerin haklarını korumak ve yargılamanın sağlıklı yürütülmesini sağlamak için önemlidir. Tebligatın usulüne uygun olarak yapılması, hukuki sonuçlar doğurur.
PTT Vasıtasıyla Tebligat
Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracılığıyla yapılan tebligattır. Uygulamada tebligat en çok bu yöntem ile yapılmaktadır.
Memur Vasıtasıyla Tebligat
Tebligat Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliği’nin öngördüğü hallerde tebligat, memur vasıtasıyla yapılabilir. Memur vasıtasıyla tebligat yapılacak haller yönetmeliğin 5. maddesinde düzenlenmiştir.
Doğrudan Doğruya Tebligat
Tebligatı çıkaran makam veya merci tarafından başkaca bir vasıtadan yararlanmaksızın doğrudan muhataba yapılan tebligattır.
Doğrudan doğruya tebligat yapılmışsa tebligat mazbatasına gerek duyulmaz. Bu haller Tebligat Kanunu m. 36-38 ile düzenlenmiştir.
Celse Arasında Tebligat
Görülmekte olan bir davada, duruşma sırasında davaya ilişkin evrakın; taraflara, ilgililerine, katılana veya vekillerine verilmesidir. Mahkeme, savcılık kalemleri ve icra dairelerinde yapılan tebligat da bu tebligat türüne dahildir.
Aynı yerde oturanlara ve on sekiz yaşından büyük görünenlere mahkeme kaleminde tebligat yapılamaz.
Avukat Katiplerine Ve Stajyerlerine Tebligat
Avukat yerine katip ve stajyerlerine tebliğ yapılabilmesi yalnızca duruşma sırasında gelecek duruşmanın gün ve saatinin bildirilmesi hususunda mümkündür. Bunun dışında katip ve stajyer, avukatın işyeri olan yazıhanesi dışında, avukat adına tebligatı kabule yetkili değildir.
Vekillerin Birbirine Tebligat Yapması
Vekil ile takip edilen davalarda vekiller birbirlerine tebligat yapabilirler. Tebligat makbuz karşılığında yapılır. Bu durumda tebliğ mazbatası düzenlenmesine gerek yoktur.
İlan Yoluyla Tebligat
Adresin bilinmemesi halinde ilan yoluyla tebligat yapılacaktır. Hiçbir adresin tespit edilmemesi halinde, adres araştırması ile de adres tespit edilememişse ilan yoluyla tebligat yapılabilir.
İlan Yoluyla Tebligat Yapılabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
İlan yoluyla tebligat ve usulü Tebligat Kanunu’nun 28. ve 31. maddeleri ile Tebligat Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 48. ve 52. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
İlanen tebligatın şartları aşağıda sayılmıştır:
- Tebligat yapılacak kişinin kimliğinin bilinmesi,
- Adresin meçhul olması,
- Talep ve tebliğ ilan ücretinin ödenmesi,
- Adres araştırması yapılması.
İlanın Yapılışı ve İçeriği
İlan ile tebligat yapılabilmesi için tebliği yapacak merciin gerekçe göstererek karar alması gerekir.
İlan, ilgilenen öğreneceği Düşünülen yerde ve varsa tebliğ çıkaracak merciin bulunduğu yerde yayınlanan gazete ve ayrıca elektronik ortamda yapılacaktır. Tebliğ olunacak evrak ve ilan örneği, tebliğ çıkaran merceğin herkesin kolayca görebileceği bir yerine de asılır. İlan bir ay askıda kalır. Merci iki defa ilan yapılmasına karar verebilir.
İlanda;
- İlgililerin ad ve soyadları,
- İşleri,
- Yerleşim yeri ve mesken ya da iş yeri adresleri,
- Tebliğ olunacak evrakın içeriğinin özeti,
- Tebliğin anlaşılabilecek şekilde konusu ve sebebi,
- İlanın hangi merciden verildiği,
- İlan daveti gerekiyorsa nerede ve ne için hangi güne saatte hazır bulunacağı hususlara yer verilir.
İlanen Tebligatta Tebliğ Tarihi
İlan yoluyla tebliğ, son ilan tarihinden itibaren 7 gün sonra yapılmış sayılır. İlan yoluyla tebliğ yapılmasına karar veren merci işin gereğine göre daha uzun bir süre tayin edebilecektir, ancak bu süre 15 günü geçemez.
Elektronik Tebligat Nedir?
Elektronik tebligat, tebligatın elektronik ortamda yapılmasıdır. Elektronik tebligat, 7201 sayılı Tebligat Kanunu ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Elektronik tebligat işlemleri, PTT A.Ş tarafından kurulan ve işletilen Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) üzerinden yürütülür. UETS, tebligatların güvenli, hızlı ve ekonomik bir şekilde alıcılarına ulaştırılmasını sağlar.
Bu tebligatta muhatap; asıl veya onun yerine tebligatı alabilecek vekiline veya Kanuni temsilci olabilir. Elektronik tebligat adresle alan tüm gerçek ve tüzel kişilere tebligat ilk olarak elektronik yolla yapılmalıdır. Elektronik tebligat, fiziki ortamda yapılan tebligat ile aynı sonuçları doğurur. Bazı kişiler için elektronik tebligat zorunludur.
Elektronik tebligat yapılması zorunlu olan kişilere ancak zorunlu bir sebeple elektronik tebligat yapılamaması halinde, aynı tebligatın elektronik ortamda yapılacağı belirtilerek bir gün elektronik tebligatın dışında diğer usullerle tebligat yapılabilecektir.
Elektronik tebligat yapılması zorunlu olmayan gerçek ve tüzel kişiler ise talep etmeleri halinde elektronik tebligat adresi alabilirler. Bu durumda bu kişilere tebligat ancak elektronik yolla yapılacaktır.
Elektronik Tebligat Yapılması Zorunlu Olan Kişiler
7101 sayılı kanun ile elektronik tebligat yapılması zorunlu olan kişilerin kapsamı genişletilmiştir. Bu değişiklik sonrası hukukumuzda şu kişilere elektronik tebligat yapılması zorunludur;
- 10/12/2023 tarihli ve 5018 sayılı kamu mali yönetim ve kontrol kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar,
- 5018 sayılı kanunda tanımlanan mahalli idareler,
- Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile aynı kurulan fonlar ve kefalet sandıkları,
- Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortakları, müessese ve işletmeleri,
- Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları,
- Kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri,
- Noterler,
- Baro levhasına yazılı avukatlar,
- Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler,
- İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortakları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde ve kesi sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim,
- Bu kişilerden olmadığı halde elektronik tebligat adresi edinen kişiler.
Bu kişiler de elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılması halinde tebligat Kanunu’nda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır.
UETS sistemine kayıtlı olmayan bir elektronik posta adresine yapılan tebligatta usulsüz tebligattan bahsedilemez. Bu durumda tebligat yokluğu söz konusu olacaktır.
UETS sisteminde kayıtlı bir elektronik posta adresi olan kişiye, mesleki faaliyet kapsamında olmasa da klasik tebligat yöntemleri ile tebligat yapılması usulsüz olacaktır.
Elektronik Tebligatın Yapılmış Sayıldığı Tarih
Elektronik tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen 5 günün sonunda yapılmış sayılır. Elektronik tebligatın tebliğ tarihi muhatabın elektronik e-posta adresine ulaştığı tarih değildir.
Faks İle Tebligat
Tebligat Kanunu ve Tebligat Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte faks yolu tebligatın nasıl yapılacağı hakkında bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle faksla bildirim halinde, tebliğin usulsüzlüğü değil yokluğu söz konusudur. Usulsüz tebliği öğrenme ile geçerli hale gele bilir. Ancak yok tebliği öğrenme ile dahi geçerli hale gelemeyeceğinden faks ile tebligat mümkün değildir.
Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla iletişime geçmek ve dava ve işlemlerinizi takip etmek için bize ulaşabilirsiniz.
Stj. Av. Nesrin KOŞAR & Av. Ahmet EKİN
