Suçun Unsuru Sayılmayan Olgular
Suçun unsuru sayılmayan olgular; ön koşullar, cezalandırılabilme koşulları ve kişisel cezasızlık sebepleri olarak üçe ayrılmaktadır.
Ön Koşullar
Ön koşullar; suçun unsurlarından (eylemden) önce bulunması gereken olgulardır. Ön koşullar olmadan suçun oluşması mümkün değildir. Örnek olarak; çocuk düşürtme suçunun oluşabilmesi için öncelikle kadının hamile olması gerekmektedir. Hamile olmak; çocuk düşürtme suçunun ön koşuludur. Hamile olmayan bir kadının çocuk düşürtme suçu oluşamayacaktır.
Ön koşul ile suçun unsuru arasında fark bulunmaktadır. Bu farkın önemi; bir husus suçun unsuru olarak kabul edilirse; failin bu unsuru bilmesi ve gerçekleşmesini istemesi gerekmektedir. Bir olgu ön koşul ise; failin bunu bilmesi yeterli olup istemesine gerek yoktur.
Cezalandırılabilme Koşulları Nelerdir?
Cezalandırılabilme koşulları; suçun unsurları dışında kalan ve suçun işlenmesi anında var olan, suçun işlenmesi dolayısıyla veya suçun bütün unsurlarıyla tamamlanmasından sonra ortaya çıkan, gerçekleştiğinde failin cezalandırılabilmesini mümkün kılan olgulardır.
Bir hareketin suç teşkil edebilmesi için; tipiklik, maddi unsur, manevi unsur ve hukuka aykırılık unsurlarının gerçekleşmesi gerekmektedir. Suçun oluşumu için gerekli olan bütün hususlar gerçekleşmiş olsa da bazı durumlarda failin cezalandırılabilmesi için objektif cezalandırılabilme şartının da gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Cezalandırılabilme koşulları, objektif nitelikte olduğundan; failin bu hususta kusurunun bulunmasına gerek yoktur. Cezalandırılabilme koşulu; failin cezalandırılabilmesi için zorunlu olan olgudur.
Cezalandırılabilme koşullarının sonuçları aşağıda sayılmıştır:
- Cezalandırılabilme koşullarını içeren suçlara teşebbüs mümkün değildir.
- İştirak biçiminde işlenen suçlarda; fail bakımından gerçekleşmeyen koşul diğer suç ortakları bakımından da gerçekleşmemiş olur.
- Cezalandırılabilme koşulunu içeren suçlar, koşulun gerçekleştiği zaman değil suçun unsurunda belirtilen yer ve zamanda işlenmiş sayılmaktadır.
Kişisel Cezasızlık Nedenleri Nelerdir?
Kişisel cezasızlık nedenleri; failden kaynaklanan sebeple kanun hükmü gereğince faile ceza verilmesinin mümkün olmadığı durumlardır.
Örnek olarak; Türk Ceza Kanunu madde 167/1: “Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların; a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.” şeklinde düzenlenmiştir. Bu durumda babasının cüzdanından para çalan çocuk cezalandırılmayacaktır.
Kişisel Cezasızlık Nedenleri Sonuçları Nelerdir?
- Kişisel cezasızlık nedenlerinin sonuçları şunlardır:
- Kişisel cezasızlık nedeni eylemi suç olmaktan çıkartmaz sadece hakkında kişisel cezasızlık nedeni bulunan kişi hakkında ceza verilmesine engel olur.
- Kişisel cezasızlık nedeninden sadece kişisel cezasızlık nedeni bulunan fail yararlanabilir.
- Kişisel cezasızlık nedeninin objektif olarak var olması yeterlidir, failin bilmesine veya istemesine gerek yoktur.
- Kişisel cezasızlık nedeninin etkili olabilmesi için eylemin işlendiği zaman, kişisel cezasızlık nedeninin var olması gerekir.
Cezayı Kaldıran veya Azaltan Kişisel Nedenler Nelerdir?
Cezayı kaldıran veya azaltan kişisel nedenler; suçun tamamlanmasının akabinde gerçekleşen ve kanunda belirtilen hallerde faile verilecek cezanın azaltılması veya kaldırılmasını sağlayan nedenlerdir.
Örnek olarak; hırsızlık suçunda mağdurun zararını kovuşturma başlamadan önce aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi durumunda, verilecek cezanın üçte ikisine kadar indirilir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ebrugül KOÇAK
