Sözleşme Yapma Zorunluluğu Nedir?

Kural olarak taraflar sözleşme yapıp yapmama ve kiminle yapacağı hususunda serbesttirler.  Fakat bu serbestlik sınırsız değildir ve sözleşme yapma zorunluluğu istisnası mevcuttur.

Kanundan, dürüstlük kuralından ya da ön sözleşme olarak isimlendirilen belli bir sözleşmenin yapılmasının karşılıklı olarak borçlandırılmasından sözleşme yapma zorunluluğu doğabilir.

Kanundan Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu

Olağan zamanlarda kanundan doğan sözleşme yapma zorunluluğu geniş ölçüde kamu kuralları kapsamında meydana gelir. Kamu hizmeti görmekte olan kamu idareleri ya da kurumları ya da bunlara bağlı kuruluşlar veya imtiyaz yoluyla bu hizmetleri yürüten işletmeler şartlarına uygun şekilde başvuran herkese sözleşme yapmakla yükümlüdür.  Aksi halde başvuran kimsenin kamu hukuku kuralları kapsamında şikayet ve dava yollarına başvurma hakkı mevcuttur.

Hukuki Sonuçları

Kanundan doğan sözleşme yapma zorunluluğunun bulunduğu durumlarda söz konusu zorunluluğa aykırı davranan taraf aleyhine ifa davası açılabilmesi mümkündür.

Açılan davada hakimin verdiği hüküm, sözleşme yapmaya mecbur olmasına rağmen yapmayan tarafın sözleşmenin kurulmasına yönelik iradesinin yerine geçer.

Dürüstlük Kuralından Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu

Belli bir yerde tekel niteliği taşıyan mal ya da hizmet sunanlar açısından dürüstlük kuralından doğan sözleşme yapma zorunluluğu doğar.

Hukuki Sonuçları

Dürüstlük kuralından doğan sözleşme yapma zaruretinin bulunduğu durumlarda ifa davasının açılıp açılmayacağı ve tazminat talep edilip edilemeyeceği hususu tartışmalıdır.

Sözleşme Yapma Vaadinden Doğan Sözleşme Yapma Zorunluluğu

Taraflar aralarında yapacakları bir sözleşme vasıtasıyla karşılıklı olarak ya da yalnızca taraflardan biri açısından borç olarak düzenlemek suretiyle ileride belli bir sözleşmenin yapılmasını kararlaştırabilirler. Bu işlem ön sözleşme olarak adlandırılır.

Sözleşme Yapma Vaadinin Özellikleri Nelerdir?

Sözleşme yapma vaadinin özellikleri aşağıda sayılmıştır:

• Bir sözleşmenin ön sözleşme olarak nitelendirilebilmesi için ileride yapılması borçlanılan işlemin borçlandırıcı işlem olması şartı aranır.
• Ön sözleşmenin içeriğinde asıl sözleşmenin sübjektif ya da objektif bütün esaslı unsurları ya da bunların nasıl belirleneceği düzenlenmiş olmalıdır.
• Ön sözleşme asıl sözleşmenin şekline tabi tutulur. Asıl sözleşmenin şekle tabi olmadığı hallerde ön sözleşme de şekle tabi olmaz. Asıl sözleşmenin yazılı ya da resmi şekle tabi olduğu durumda ön sözleşme de aynı şeklide yazılı ya da resmi şekle tabi tutulur.

Hukuki Sonuçları

Ön sözleşme, vaat borçlusuna talep etme durumunda asıl sözleşmeyi yapma külfeti yükler. Vaat borçlusunun talep üzerine asıl sözleşmeyi yapmayı kabul etmediği hallerde ön sözleşmeden doğan borcun ifasına karşı ifa davası açılabilir.

Taşınmaz satış vaadi, bir ön sözleşme olarak taşınmaz satış sözleşmesinin yapılması borcu doğurur.

Taşınmaz satış vaadinin yapılmasından sonra taşınmaza ilişkin karşı tarafla bir satış sözleşmesi oluşturmayı borçlanmış olan tarafın taşınmazı farklı bir kişiye satarak diğer kişi adına tescil etmesi ve bu şekilde borca aykırı davranması halinde ne olacağı oldukça önem arz etmektedir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN