Paylaşmalı Mal Rejimi Nedir?
Paylaşmalı Mal Rejimi
Seçimlik mal rejimlerinden olan paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde, eşler yasal sınırları içinde kendi malları üzerinde yönetim, tasarruf ve yararlanma haklarına sahiptir. Bu mal rejiminde de tasarruf, yönetim, yararlanma konularında her eş kendi malları üzerinde yasal sınırlar içinde, diğer eşin izni gerekmeksizin hareket etme hakkına sahipse de paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde 3 çeşit mal kavramı karşımıza çıkacaktır;
- Paylaştırma Konusu Mallar
- Paylaştırma Dışı Kalan Mallar
- Paylı Mallar
Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiyesi
A) Sona Erme
Diğer mal rejimleriyle aynı şekilde sona erme sebepleri şu şekildedir; eşlerden birinin ölümü, eşlerin başka bir mal rejimini benimsemeleri, boşanma ve evliliğin iptali halinde sona erme gerçekleşir.
B) Tasfiye
1. Malların Geri Alınması
İşbu mal rejiminin sona ermesiyle her eş diğer eşte bulunmakta olan mallarını geri alır. Bu mal rejiminde her eş kendi malının mülkiyet hakkını barındırsa da zilyet diğer eşte olabileceği için bu aşama oldukça önemlidir.
Türk Medeni Kanun II. Malların geri alınması ve paylı malın verilmesi 1. Genel olarak Madde 248-Her eş, diğer eşte bulunan mallarını geri alır. Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi sona erdiğinde, üstün yararı olduğunu ispat eden eş, diğerönlemler yanında, eşine payının ödeme günündeki karşılığını vermek suretiyle paylı mülkiyettekimalın kendisine verilmesini isteyebilir. |
2. Paylı Malın Özgülenmesi
Mal rejimi sona erdikten sonra eşlerden biri üstün yararını ispatlarsa ve diğer eşe payının ödeme günkü karşılığını verirse paylı mülkiyete konu malın kendisine verilmesini talep edebilecektir.
3. Katkıdan Doğan Haklar
Eşlerden biri; diğer eşin, paylaştırma dışında kalan bir malını iyileştirirse, karşılıksız şekilde katkıda bulunursa mal rejimi sonunda bu bedelin tarafına ödenmesini talep edebilir. Elbette bu katkı geçen yıllar içinde değer kazanacak olup bu husus da mal rejiminin sona ermesiyle hakkaniyete uygun şekilde hesaplamaya tabi tutulacaktır. Katkıdan doğan haklar için edinilmiş mallara katılma rejimindeki değer artış payının, paylaşımlı mal rejimindeki görünümü diyebiliriz.
Türk Medeni Kanun 2. Katkıdan doğan hak Madde 249-Eşlerden biri diğerine ait olup, paylaştırma dışı kalan bir malın edinilmesine,iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa; malrejiminin sona ermesi hâlinde, katkısı oranında hakkaniyete uygun bir bedel ödenmesini isteyebilir. Aynı istem, paylaştırma dışı kalan malın yerine geçen değerler için de geçerlidir. |
4. Paylaştırma
a. Paylaştırma Konusu Mallar
Paylaştırma konusu mallar, mülkiyet sahibinden bağımsız şekilde rejim sonunda, tasfiye aşamasında eşler arasında eşit şekilde bölünen mallardır. Bu mallar TMK’nın 250. Maddesinde düzenlenmiş olup 3 gruba ayrılmıştır;
- a.a. Ailenin Ortak Kullanım Ve Yararlanmasına Özgülenmiş Mallar
Eşler tarafından, paylaşmalı mal ayrılığı rejimine tabi oldukları süre içerisinde edinilmiş olan ve aynı zamanda ailenin ortak kullanımında olan mallardır. Bu mallara örnek olarak; aile konutu, ev eşyaları, yazlık, otomobil verilebilir.
- a.b. Ailenin Ekonomik Geleceğini Güvence Altına Almaya Yönelik Yatırımlar
Eşlerin emekleri sonucu ailenin geleceğini, çocukların eğitimini güvence altına almak amacıyla yaptıkları yatırımlardır. Örneğin; Dükkan, 2. Bir ev, biriktirilen altınlar, yazlık bu kapsama girmektedir.
- a.c. Bunların Yerine Geçen Değerler
Kanunun ilgili maddesinde ayrıca “bunların yerine geçen değerler” ifadesi geçmektedir. Örnek olarak; yatırım amacıyla biriktirilen altınları bozdurmak suretiyle alınan 2. Araba verilebilir.
Eşlerden her biri yukarıda belirtilen paylaştırmaya dahil edilen malların yarısı üzerinde mülkiyet hakkına sahiptir.
Türk Medeni Kanun Madde 250-Eşlerden biri tarafından paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin kurulmasından sonraedinilmiş olup ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomikgeleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar veya bunların yerine geçen değerler, malrejiminin sona ermesi hâlinde eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Paylaştırmada işletmelerinekonomik bütünlüğü gözetilir. Manevî tazminat alacakları, miras yoluyla edinilen mallar ile karşılıksız kazandırmadabulunanın açık iradesinden aksi anlaşılmadıkça, sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflarla edinilenmallar hakkında bu hüküm uygulanmaz |
b. Paylaştırma Dışı Kalan Mallar
Paylaştırma dışı kalan mallar TMK madde 250/II’de 3 ayrı kategoriye ayrılmış olup şu şekildedir;
- b.a. Miras Yolu ile Edinilen Mallar
Miras yoluyla edinilen mallar paylaştırma dışı kalmaktadır. Örneğin, eşlerden birinin dedesinden kalan ev paylaştırmaya dahil edilmemektedir.
- b.b. Sağlararası veya Ölüme Bağlı Tasarruflarla Edinilen Mallar
Eşlerden birinin sağlararası kazanımla yani bağışlama yoluyla ya da ölüme bağlı tasarrufla yani vasiyet yoluyla edinilen mallar paylaştırma dışı kalacaktır.
- b.c. Manevi Tazminat Alacakları
Edinilmiş mallara katılma rejimindeki kişisel mallarda olduğu gibi manevi tazminat alacakları paylaştırmaya tabi değildir.
Av. Ahmet EKİN &Stj. Av. Melike ERGÜN
