Ödeme Emri Nedir?
İcra dairesi takip talebini aldıktan sonra 3 gün içinde borçluya ödeme emri göndermekle yükümlüdür (İİK m. 61/1). Ancak düzenlenen ödeme emri takip talebine uygun olmalıdır. Aksi takdirde şikayet yoluyla iptali istenebilir.
İcra Dairesinin İnceleyemeyeceği Hususlar
İcra dairesi, takip talebinin usule uygun olup olmadığını denetler ancak şu hususları inceleyemez:
- Alacağın varlığı
- Alacağın kaynağı
- Alacağın vadesinin gelip gelmediği
- Alacağın zamanaşımına uğrayıp uğramadığı
- İcra dairesinin yetkili olup olmadığı
- Takip talebine eklenen senedin geçerliliği
Bu hususlar yalnızca borçlunun itirazı üzerine incelenebilir. Dolayısıyla, icra dairesi bu sebepleri gerekçe göstererek ödeme emri düzenlemekten kaçınamaz. Aksi bir durumda, hakkın yerine getirilmemesi nedeniyle şikayet yoluna başvurulabilir.
Ödeme Emrinin Hukuki Önemi
Ödeme emri, ilk icra takip işlemidir ve geçerli olması için usule uygun düzenlenmeli ve tebliğ edilmelidir. Borçluya savunma hakkı tanınmalıdır. Örneğin, borçlunun itiraz süresi dolmadan haciz işlemi yapılırsa, işlemin iptali şikayet yoluyla sağlanabilir. İcra dairesi, takip talebinin kanuni şartları içerdiğini kabul ederse ödeme emrini düzenler. Eğer takip talebi reddedilirse, bu durum tutanağa geçirilir (İİK m. 60/1). Ödeme emri iki nüsha düzenlenir; biri borçluya gönderilir, diğeri dosyaya konur. Nüshalar arasında fark varsa, borçludaki nüsha esas alınır (İİK m. 60/3).
Özel Durumlar
Müşterek borçlular birlikte takip ediliyorsa, ödeme emri her birine ayrı ayrı tebliğ edilmelidir. Ancak, borçlular aynı temsilci tarafından temsil ediliyorsa, tek tebligat yeterlidir (İİK m. 61/2). Aynı borçlu hakkında aynı gün içinde birden fazla takip varsa, ödeme emirleri aynı zamanda tebliğ edilir (İİK m. 61/3).
Ödeme Emrinin İçeriği (İİK m. 60)
Borçluya gönderilecek ödeme emri, İcra ve İflas Kanunu’nun 60. maddesinde belirtilen unsurları içermelidir. Ödeme emrinde yer alması gereken hususlar şunlardır:
- Takip talebinde yer alan kayıtlar (Alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç).
- Borcun ve masrafların 7 gün içinde icra dairesinin banka hesabına ödenmesi veya teminat gösterilmesi ihtarı.
- Takibin dayandığı senet altındaki imzanın borçluya ait olup olmadığına ilişkin itiraz süreci:
- Eğer imza kendisine ait değilse, bu itirazın 7 gün içinde ayrıca ve açıkça yapılması gerektiği,
- Aksi takdirde imzanın kendisine ait sayılacağı,
- İmzayı reddederse icra mahkemesi önündeki duruşmaya katılması gerektiği,
- Mahkemeye katılmazsa itirazın geçici kaldırılacağı ihtarı.
- Borç veya alacaklının takip hakkına ilişkin bir itiraz varsa, bunun da 7 gün içinde yapılması ihtarı.
- Borçlu, ödeme veya itirazda bulunmazsa, 7 gün içinde mal beyanında bulunmalıdır:
- Mal beyanında bulunmazsa hapisle tazyik edileceği,
- Gerçeğe aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı.
- Borç ödenmez veya itiraz edilmezse, cebri icraya devam edileceği ihtarı.
- İcra müdürünün mühür ve imzası.
Ödeme Emrinde Yer Almayan Unsurlar
Alacaklının veya vekilinin banka hesap bilgileri yer almaz; borçlu, ödemeyi doğrudan icra dairesinin banka hesabına yapmak zorundadır. Alacaklının veya vekilinin imzası ödeme emrinde bulunmaz.
Ödeme emrinin bu unsurları içermemesi durumunda, borçlu şikayet yoluna başvurarak ödeme emrinin iptalini talep edebilir.
Ödeme Emrinin İçeriği
Ödeme emrinin içeriği, İcra ve İflas Kanunu’nun 60. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, borçluya gönderilecek ödeme emrinin içermesi gereken hususlar şu şekildedir:
- Alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, takip talebinde yer alan kayıtlar.
- Borcun ve masrafların 7 gün içinde icra dairesine ait banka hesabına ödenmesi veya teminatın bu süre içinde gösterilmesi ihtarı.
- Takibin dayandığı senet altındaki imzanın borçluya ait olmadığını belirten durum:
- İtiraz, 7 gün içinde açıkça yapılmalıdır; aksi halde imza borçluya ait sayılır.
- Eğer senet altındaki imza reddedilirse, icra mahkemesi önünde duruşmaya katılma ihtarı ve katılmaması durumunda itirazın geçici olarak kaldırılacağı ihtarı.
- Borcun tamamına veya bir kısmına, ya da alacaklının takip hakkına itiraz edilmesi durumunda, itirazın aynı süre içinde bildirilmesi ihtarı.
- Senet veya borca itiraz yapılmadığı takdirde, 7 gün içinde mal beyanında bulunulması gerektiği, mal beyanı yapılmaması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunulması halinde hapisle cezalandırılacağı ihtarı.
- Borç ödenmez veya itiraz edilmezse, cebri icraya devam edileceği ihtarı.
- İcra müdürünün mühür ve imzası.
Alacaklının veya vekilinin banka hesap bilgileri ödeme emrinde yer almaz. Borçluya, ödemeyi icra dairesinin banka hesabına yapması gerektiği bildirilir. Alacaklının veya vekilinin imzası ödeme emrinde bulunmaz. Eğer ödeme emrinde bu şartlar sağlanmazsa, borçlu şikayet yoluna başvurabilir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Şevval Asude DOĞAN
