Memurların Hakları Nelerdir

Memurlara birtakım haklar tanınmıştır. Bu haklar aşağıdaki gibidir.

• Uygulamayı isteme hakkı
• Güvence hakkı
• Hizmet hakkı
• Aylık hakkı
• Yolluk hakkı ve diğer sosyal haklar
• Emeklilik hakkı
• Çekilme hakkı
• Müracaat, şikayet ve dava açma hakkı
• Sendika kurma ve toplu sözleşme hakkı yapma
• İzin hakkı
• Çalışma saatleri
• Kovuşturma ve yargılama hakkı
• İsnat ve itiraflara karşı koruma hakkı

Uygulamayı İsteme Hakkı Nedir?

Devlet memurları, bu kanun ve diğer mevzuata göre tayin ve tespit olunup yürürlükte bulunan hükümlerin kendileri hakkında aynen uygulanmasını istemek hakkına sahiptirler.

Güvence Hakkı Nedir?

Kanunlarda yazılı haller dışında Devlet memurunun memurluğuna son verilmez, aylık ve başka hakları elinden alınamaz.

Memurların güvencesi üç çeşittir. Bunlar;

• İş güvencesi,
• Kariyer güvencesi,
• Üçüncü kişilere karşı güvencelerdir.

Memurların Hizmet Hakkı Nedir?

Hizmet hakkı, memurun kazandığı hak aylık derecesinin altında bir derece ile kendi sınıfı dışındaki herhangi bir sınıfta çalıştırılmaması olarak tanımlanabilir. Memurlar eşit dereceler arasında ya da derece yükseltme suretiyle sınıf değiştirebilme hakkına sahiptir.

Aylık Hakkı Nedir?

Aylık, sübjektif kamu hakkıdır. Memurlara hizmetleri karşılığında, kadroya dayanılma suretiyle aylık olarak ödenen paradır.

Aylık ile özel hukuktaki alacak hakkı birbirinden farklıdır. Aylık ile alacak hakkı arasındaki temel farkı aylığın bir alacak hakkı olmadığı şeklinde açıklamak mümkündür. Aylık hakkı doğmadan evvel yapılan anlaşmalar geçersiz olarak kabul edilir.

Memur aylıklarının ödemesi her ayın başında yapılır. Emekliye ayrılma ve ölüm gibi durumlar sebebiyle peşin olarak yatırılmış aylığın geri alınabilmesi söz konusu olamaz.

Memurların Yolluk Hakkı ve Diğer Sosyal Haklar Nedir?

Yolluk, yol giderleri anlamına gelmektedir. Yolluk hakkı, devlet memurlarının, bir görevin ifası amacıyla geçici ya da sürekli olarak görev yerinden ayrıldığı durumda devlet memurlarına yol masrafının ödenmesi olarak ifade edilir.

Ayrıca 657 sayılı kanun kapsamında devlet memurlarına tevdii yardımı, doğum ve ölüm yardımı, aile yardımı ödeneği gibi sosyal haklar da tanınmıştır.

Emeklilik Hakkı Nedir?

Devlet memurlarının, özel kanununda yazılı belirli şartlar içinde, emeklilik hakları vardır.

Çekilme Hakkı Nedir?

Devlet memurları, bu kanunda belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebilirler.

Müracaat, Şikayet ve Dava Açma Hakkı Nedir?

Devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikayet ve dava açma hakkına sahiptirler.

Müracaat ve şikayetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikayet edilen amirler atlanarak yapılır. Söz konusu bu müracaat ve şikayetler incelenerek en kısa zamanda ilgiliye bildirilir. Müracaat ve şikayetlerle ilgili esas ve usuller Cumhurbaşkanı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Sendika Kurma ve Toplu Sözleşme Yapma Hakkı Nedir?

Devlet memurları, Anayasada ve özel kanununda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilir ve bunlara üye olabilirler.

Ayrıca 2010 yılında yapılmış olan anayasa değişikliği ile beraber memurlara toplu sözleşme yapma hakkı da tanınmıştır.

Devlet Memurlarının İzin Hakkı Nedir?

Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler. Devlet memurlarına tanınmış olan izin hakları aşağıdaki gibidir.

• Yıllık izin: Devlet memurlarının yıllık izin süresi hizmeti 10 yıla kadar olanlar için 20 gün, hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için ise 30 gündür.
• Sağlık izni: Hizmetleri esnasında radyoaktif ışınlara maruz kalan personele her yıl yıllık izinlerine ek olarak 1 aylık sağlık izni verilir.
• Mazeret izni: Doğum sebebiyle verilen izinde doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 16 haftalık doğum izni verilir. Çoğul gebelik durumunda doğum öncesi 8 haftalık izne 2 hafta daha eklenir. Babalık izninde kişiye eşi doğum yaptıktan sonra isteği halinde 10 günlük izin verilir. Memurun kendisi ya da çocuğunun evlenmesi durumunda 7 günlük izin verilirken memurun yakınının ölümü halinde de memura verilen 7 günlük izin söz konusu olur.
• Hastalık ve refakat izni: Memura raporla kanıtlanması durumunda uzun süreli bir hastalıkta 18 aya kadar, diğer hastalıklarda ise 12 aya kadar izin verilebilir.
• Aylıksız izin: Refakat durumunda 18 aya kadar, doğum durumunda 24 aya kadar, görev ya da öğrenim sebebiyle yurt dışına gitme durumunda görev ya da öğrenimi bitene kadar, askerlik durumunda askerlik süresi kadar aylıksız izin verilebilir.

Devlet Memurlarının Çalışma Saatleri Ne Kadardır?

Devlet memurlarının çalışma saatleri genel olarak 40 saattir.

Kovuşturma ve Yargılama Hakkı Nedir?

Devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması ve haklarında dava açılması özel hükümlere tabi tutulur.

İsnat ve İtiraflara Karşı Koruma Hakkı

Devlet memurları hakkındaki ihbar ve şikayetler, garaz veya mücerret hakaret için, uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı ve soruşturma veya yargılamanın tabi olduğu kanuni işlem sonucunda bu isnat sabit olmadığı takdirde, merkezde bu memurun en büyük amiri, illerde valiler, isnatta bulunanlar hakkında kamu davası açılmasını Cumhuriyet Savcılığından isterler.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN