Mal Beyanı Nedir?
Mal beyanı, borçlunun geçim olanaklarını ve takip konusu borca yetecek kadar malvarlığını icra dairesine bildirmesidir.
Mal beyanı, İcra ve İflas Kanunu’nun 74. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre, “Mal beyanı, borçlunun gerek kendisinde ve gerek üçüncü şahıslar yedinde bulunan mal ve alacak ve haklarında borcuna yetecek miktarın nevi ve mahiyet ve vasıflarını ve her türlü kazanç ve gelirlerini ve yaşayış tarzına göre geçim membalarını ve buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile veya şifahen icra dairesine bildirmesidir”
Mal beyanı yazılı yapılabileceği gibi sözlü de yapılabilir.
Borçlunun mal beyanında bulunmakla yükümlü tutulmasının amacı, haczi kolaylaştırmaktır. Ancak borçlu, beyan ettiği mallan, alacaklının haciz hakkı düşünceye kadar korumakla yükümlü değildir. Mal beyanı yazılı yapılabileceği gibi sözlü de yapılabilir.
Mal Beyanında Nelerin Bildirilmesi Gerekir?
Borçlu, kendisinde ve üçüncü kişilerin zilyetliğinde bulunan mal, alacak ve haklarından borcuna yetecek kadar;
- Türünü,
- Niteliklerini,
- Her türlü kazanç ve gelirlerini,
- Yaşayış biçimine göre geçim kayaklarını
- Borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazılı veya sözlü olarak icra dairesine bildirmek zorundadır.
Borçlunun;
- Hiç malı olmasa,
- Düşük bir geliri olsa,
- Yalnızca haczi kabil olmayan malları bulunsa bile, bu durumu mal beyanında bildirmesi gerekir.
Mal beyanı borçlu için bir hak olmayıp, borçlu için bir yükümlülüktür. Borçlu kısaca Borçlu, elinde hiçbir mal bulunmasa ve hiçbir geliri olmasa bile yine de bu bildirimi yapmak zorundadır
Mal Beyanında Bulunma Süresi Ne Kadardır?
Mal beyanında bulunma süresi takibin mahiyetine göre değişmektedir. Mal beyanında bulunma süresi, ödeme emrinin tebliğinden itibaren;
- Genel haciz yoluyla takiplerde yedi gündür.
- Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takiplerde itibaren on gündür.
Borçlu Takibe İtiraz Ederse Mal Beyanında Bulunmak Zorunda Mı?
Borçlu yedi gün içinde ödeme emrine itiraz ederse itirazın kaldırılması veya iptaline kadar mal beyanında bulunmak zorunda değildir.
Sonrasında itirazın iptaline ya da kesin veya geçici kaldırılmasına karar verilince borçlu, bu kararın tefhim veya tebliğinden itibaren üç gün içinde beyanda bulunmak zorundadır. (İİK m. 75)
Mal Beyanında Bulunmamanın Cezası Nedir?
Süresinde mal beyanında bulunmamanın cezası hapisle tazyiktir.
Uygulamada zorlama hapsi olarak da bilinen tazyik hapsi, kişinin kanundan kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmesi için bir işi yapmaya veya yapmamaya veya bir şeyi vermeye mecbur zorlamak maksatlı uygulanan cezaevi yaptırımdır.
Mal beyanında bulunmayan borçlu, alacaklının talebi üzerine, beyanda bulununcaya kadar icra mahkemesi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere hapisle tazyik olunur.
Borçlunun hapisle tazyik edilebilmesi için, bu ihtarın ödeme emrinde yer alması ve tebliğin de bizzat kendisine yapılmış olması gerekir.
Tazyik Hapsinin Süresi Ne Kadar?
Tazyik hapsi, takip içinde bir kez verilebilir ve hapsin süresi üç ayı geçemez.
Hapisle tazyik edilen borçlunun hapsine, mal beyanında bulunduğu andan itibaren derhal son verilmelidir.
Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN
