Komisyoncu Kimdir?
Komisyoncu, BK m. 532/1 uyarınca ücret karşılığında kendi adına müvekkili hesabına hukuki işlem yapmayı üstlenen kişidir.
Komisyoncu alım-satım komisyoncusu ve taşıma işleri komisyoncusu olmak üzere çeşitlendirilebilir.
Taşıma İşleri Komisyoncusu
Taşıma işleri komisyoncu kısaca;
- Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.
- Kendi adına, müvekkil hesabına eşya taşmaya yüklenen kişidir.
- Taşıma işi meslek edinilmiş olmalıdır.
- Kural olarak davalılar 1 yıllık zaman aşımına tabidir. Ağır kusur ve kastın bulunması halinde ise bu süre 3 yıldır.
Alım Satım Komisyoncusu
Alım satım komisyoncu kısaca;
- BK’da düzenlenmiştir
- Kıymetli evrak ve taşınır eşya alım satımını kendi adına müvekkil tacir hesabına yapan kişidir.
- İşi meslek edinmiş olması gerekmez.
- Çıkacak uyuşmazlıklar 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
Komisyon Sözleşmesi Nedir?
Komisyon sözleşmesi, komisyoncunun ücret karşılığında, kendi adına ve vekâlet veren tacirin hesabına kıymetli evrak ve taşınır alım satımını üstlendiği ve bunun karşılığında bir ücret elde ettiği sözleşmedir.
Komisyon sözleşmesinde, alım veya satıma konu olan malın alımı veya satışı için, malın sahibi tarafından komisyoncuya vekâlet verilmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, BK m.532-546’da hüküm bulunmayan hallerde komisyon sözleşmesine vekâlet sözleşmesi hükümleri uygulanır.
Komisyon Sözleşmesinin Türleri
Komisyon sözleşmesinin türleri şunlardır:
- Alım satım komisyonculuğu
- Taşıma işleri komisyonculuğu
- Borsa komisyonculuğu
- Sermaye piyasası araçları komisyonculuğu
Komisyonculuk Sözleşmesinin Unsurları
Komisyonculuk sözleşmesinin unsurları şu şekildedir:
- Komisyoncu ile tacir arasında dolaylı temsil ilişkisi söz konusudur. Dolayısıyla komisyoncunun kendi adına üçüncü kişi ile yaptığı alım satımlardan doğan hak ve borçlar kural olarak komisyoncuya ait olup müvekkile devredilmeleri gerekir.
- Komisyon sözleşmesinin konusu kanunda öngörüldüğü üzere kıymetli evrak ve taşınırlardır. Ancak bu sınırlayıcı bir unsur değildir ve bu konular dışındaki konularda yapılan komisyon sözleşmeleri de söz konusu olabilir.
- Komisyoncu ile tacir arasında geçici bir ilişki bulunmaktadır.
- Komisyon sözleşmesi ivazlı bir sözleşmedir. Mutlaka bir ücret karşılığı yapılması gerekir.
- Komisyoncunun belli koşullarda kendi kendisi ile sözleşme yapması imkânı da bulunmaktadır.
Komisyoncunun Borçları Nelerdir?
Komisyoncunun borçları şu şekildedir:
- İş görme ve işi bizzat görme borcu
- Müvekkilin talimatlarını yerine getirme borcu
- Müvekkilin menfaatini koruma borcu
- Malı sigorta ettirme borcu
- Müvekkili bilgilendirme borcu
- Sadakat borcu
- Sır saklama borcu
- Özen borcu
- Hesap verme borcu
- Hak ve borçları devretme borcu
Komisyoncunun Hakları Nelerdir?
Komisyoncunun borçları şu şekildedir:
- Ücret talep etme hakkı
- Masrafları ve verdiği paraları faizi ile isteme hakkı
- Hapis hakkı
- Malı açık artırma ile satma hakkı
- Bizzat taraf olma hakkı
Komisyon Sözleşmesinde Zamanaşımı
Komisyon sözleşmelerinden doğan tüm talepler BK m. 147/5 uyarınca beş yılda zamanaşımına uğramaktadır.
Komisyonculuğun Son Bulması
Müvekkil ile komisyoncu arasında sürekli bir ilişki bulunmadığından, komisyon sözleşmesi verilen işin yerine getirilmesi ile sona erer.
Ticaret Hukuku; tarafların hak kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla her aşamada büyük önem taşımakta ve uzmanlık gerektirmektedir. Ticaret hukuku alanında yapılacak işlemlerde hukuki destek talebiniz bulunması halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek ticaret hukuku alanında tecrübeli avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN
