İyi Hal İndirimi (Takdiri İndirim) Nedir?

İyi hal indirimi uygulamada ve halk arasında bilinmekte olup hukuken takdiri indirim olarak tanımlanmaktadır.

İyi hal indirimi, yargılamayı gerçekleştiren hakim tarafından uygulanmaktadır. Hakim bu konuda takdir hakkına sahip olup bu hakkı yasaya ve somut olaya uygun olarak kullanmalıdır.

İyi Hal İndirimi Hangi Hallerde Uygulanır?

İyi hal indirimi, yargılamayı yapan hâkimin takdiri indirim hakkıdır.

İyi hal indirimi, Türk Ceza Kanunu m. 62’de şu şekilde düzenlenmiştir:

Takdiri indirim nedenleri

Madde 62- (1) Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadarı indirilir.

(2) Takdiri indirim nedeni olarak, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki pişmanlığını gösteren davranışları veya cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri (…) göz önünde bulundurulabilir. (Ek cümle:12/5/2022-7406/1 md.) Ancak failin duruşmadaki mahkemeyi etkilemeye yönelik şeklî tutum ve davranışları, takdiri indirim nedeni olarak dikkate alınmaz. Takdiri indirim nedenleri kararda gerekçeleriyle gösterilir.

İyi hal indirimi, yargılamayı yapan hakim tarafından şu hususlar göz önünde bulundurularak uygulanır:

• Sanığın geçmişi,
• Sanığın sosyal ilişkileri,
• Sanığın suçun işlenmesinden sonraki süreçte göstermiş olduğu pişmanlık ve davranışları,
• Verilecek cezanın sanığın geleceği üzerindeki etkileri.

Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddesinden görüleceği üzere; sanık tarafından mahkemeyi etkilemeye teşebbüste bulunmasına ilişkin eylemlerine göre iyi hal indirimi uygulanmaz.

Hakim tarafından iyi hal indirimi uygulanmadığı takdirde,  iyi hal indiriminin neden uygulanmadığına ilişkin olarak gerekçe belirtilmelidir. İyi hal indiriminin uygulanmaması ve buna ilişkin gerekçenin belirtilmemesi halinde bu husus bozma nedeni sayılacaktır.

Yine hakim tarafından iyi hal indirimi uygulandığı takdirde hangi takdiri indirim nedenlerinin uygulandığı da gerekçede gösterilmelidir.

İyi hal indiriminin uygulanmasına ilişkin nedenler kanunda tek tek sayılmıştır. Yargılamayı yapan hakim tarafından bu nedenlerden ayrı bir nedene dayanılarak iyi hal indirimi uygulanması mümkün değildir.

İyi Hal İndirimi (Takdiri İndirim) Oranı Nedir?

İyi hal indiriminin hangi oranlarda yapılacağı Kanun’da açıkça belirtilmiştir.

İyi hal indirimi oranları şu şekildedir:

• Ağırlaştırılmış müebbet cezası verilecek olması halinde müebbet hapis cezası,
• Müebbet hapis cezası verilecek olması halinde 25 yıl hapis cezası,
• Diğer tüm süreli hapis cezalarında verilecek ceza 1/6 oranında indirilecektir.

İyi Hal (Takdiri) İndirimin Uygulanması İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Yargılamayı yapan hâkimin iyi hal indirimi yani takdiri indirim hususundaki yetkisi sınırsız değildir.

İyi hal indiriminin uygulanmamasına ilişkin nedenler, denetime elverişli yani gerekçeli şekilde belirtilmelidir.

İyi hal indirimi, Kanun’da dört şekilde sayılarak sınırlandırılmıştır. Bunlar failin geçmişi, sosyal ilişkileri, göstermiş olduğu pişmanlık ve davranışları, verilecek cezanın sanığın geleceği üzerindeki etkisidir.

Sanık tarafından suçun inkar edilmesi gerekçe gösterilerek sanık hakkında iyi hal indiriminin uygulanmaması söz konusu olmayacaktır. Yine sanık tarafından yargılamanın herhangi bir aşamasında hakkında lehe kanun hükümlerinin uygulanmasını talep etmesi, iyi hal indirimini de kapsamaktadır.

Sanığın daha öncesine ait bir suç kaydının yani sabıka kaydının bulunmaması, yargılaması yapılan dosyada olumsuz hal ve davranışlarının bulunmaması halinde de iyi hal indiriminin uygulanması söz konusu olacaktır.

İyi Hal (Takdiri) İndirimi Nasıl Hesaplanır?

İyi hal indirimi; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının verileceği hallerde müebbet hapis cezası verilmesi, müebbet hapis cezası verilecek hallerde 25 yıl, diğer süreli hapis cezalarında 1/6 oranında uygulanacaktır.

Uygulanacak iyi hal indirimi, verilecek cezanın son hali üzerinden uygulanacaktır. Yani verilecek cezaya varsa ağırlaştırıcı ve hafifletici tüm hükümler uygulanacak sonrasında belirlenen ceza üzerinden 1/6 indirim yapılacaktır.

Sık Sorulan Sorular

Ceza Hukuku, oldukça kapsamlı bir hukuk dalı olup uzmanlık gerektirmektedir. Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman ve tecrübeli avukatlarımızla ceza dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ennur GÜVEN & Av. Ahmet EKİN