İşsizlik Maaşı
İşsizlik maaşı, sigortalı işsizlere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda yapılan ödemedir.
Her işten çıkarılan kişi işsizlik maaşı alamaz. Bunun için gereken şartlar vardır. İşsizlik maaşına başvurabilmek için aranan şartlar şu şekildedir:
- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak,
Bu 4 şartın varlığı halinde kişi işsizlik maaşı için başvuruda bulunabilir.
İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanır?
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HESAP TABLOSU | Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması | Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı | Damga Vergisi Oranı | Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı |
Son 4 Ay 2022 Yılına Ait Asgari Ücretle Çalışan | 5.004,00 | 2.001,60 | 0,00759 | 1.986,41 |
Son 4 Ay 2022 Yılının ikinci dönemine Ait Asgari Ücretle Çalışan | 6.471,00 | 2.588,40 | 0,00759 | 2.568,75 |
Son 4 Ay 9.750 TL ile Çalışan | 9.750,00 | 3.900,00 | 0,00759 | 3.870,40 |
Son 4 Ay 15.000 TL ile Çalışan | 15.000,00 | 6.000,00(*) | 0,00759 | 5.137,51 |
(*) Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için işsize ödenecek aylık işsizlik ödeneği bu şekilde hesaplanmıştır. 2022 yılında asgari ücret 1.01.2022 – 30.06.2022 dönemi için brüt 5.004,00 TL, 1.07.2022–31.12.2022 dönemi için ise brüt 6.471,00 TL dir. |
İşsizlik ödenenin hesaplanmasında yukarıdaki tablo yardımcı olacak niteliktedir. Tablonun sol sütunu kişinin ilgili dönemde aldığı maaşı, diğer sütunlar ise ödeneğin hesaplanması için yardımcı kalemler niteliğindedir.
120 Günlük Kesinti Hangi Durumlarda Prim Kesintisi Sayılmaz?
Hizmet akitleri kendi istek ve kusuru dışında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde,
- Hastalık,
- Ücretsiz izin/aylıksız izin
- Disiplin cezası
- Gözaltına alınma,
- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
- Kısmi istihdam,
- Grev,
- Lokavt,
- Genel hayatı etkileyen olaylar,
- Ekonomik kriz,
- Doğal afet,
- Fesih tarihinde çalışmamış
- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma
- Kısa çalışma ödeneği
- Yarım çalışma ödeneği
Nedenleriyle hizmet akdi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde, prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde kesinti sayılmamaktadır.
İşsizlik Maaşı Süresi
Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
Süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
İşsizlik Ödeneğine Nasıl Başvurulur?
İşsizlik maaşı alabilmek için hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamda.tr www.iskur.gov adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile başvuru yapılması imkânı bulunmamaktadır.
İşsizlik Maaşını Yeniden Başlatma Durum
Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabilinir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.
Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.
Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Muzaffer TAŞ