İdari Yargılama Giderleri ve Adli Yardım

İdari yargılama giderleri ve adli yardım, taraflar açısından büyük önem arz etmektedir. Zira; mahkemeler tarafından belirtilen giderlerin yükümlüsü tarafından süresi içerisinde yerine getirilmemesi bazı hak kayıplarını doğuracaktır.

Yargılama Giderleri

Davanın açılmasından sonuçlanmasına kadar birtakım masrafların yapılması gerekmektedir. Bunlara yargılama giderleri denmektedir. Yargılama giderleri konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun bu konudaki hükümleri uygulanmaktadır.

Davanın niteliğine göre yargılama giderleri bazen ciddi tutarları ulaşmaktadır. Özellikle tam yargı davalarında alınan harçlar davacının her zaman kolayca karşılayamayacağı tutarları bulabilmektedir.  Bu nedenle kişi haklı olduğu halde sırf yargılama giderlerini karşılayamadığı için yargı yerleri önünde hakkını arayamama durumu ile karşılaşabilir. İşte bu olumsuz duruma meydan vermemek için bu durumdaki kişilere belli koşullarla adli yardım sağlanarak haklarını araya bilmeleri için kolaylık gösterilmiştir.

Harçlar

Harçları ayrı ayrı incelemek gerekirse;

Vergi Yasası Dışındaki Harçlar

Harç, genel olarak devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinin sunduğu kamu hizmetlerinden yararlanan kişilerden alınan paradır. Alınan bu para yararlanan hizmetin fiyatı değildir; hizmetin finansmanına bir katkıdır.

Adalet hizmeti de bir kamu hizmeti olduğundan bundan yararlanan kişilerden harç adı altında belli bir para alınmaktadır. Adalet hizmetinin karşılığı olarak kişilerden alınan harçlara yargı harçları denmektedir.

Yargı harçları iki ayrı tarife ile düzenlenmiştir.  İlki yargı harçları, ikincisi ise vergi yargısı harçlarıdır.

Danıştay, bölge idare mahkemeleri ve idare mahkemelerine açılacak dava  ve başvurulacak kanun yolları için ödenecek harçlar bu tarifeye tabidir.

Davaya bakılması ve dava sırasında harca tabi herhangi bir talebin incelenebilmesi için önce harcın ödenmesi gerekir.  Genel kural olarak, yargı harçları ödenmedikçe bir sonraki işlem yapılmaz. Yargı harçları makbuz karşılığında ödenir. Yargı harçları, harca konu olan işlemleri yapan mahkeme veya Danıştay dairesi tarafından alınır. Yargı harçları şunlardır:

Başvurma Harcı

Dava açarken davacıdan veya davaya müdahale talebinde bulunan kişiden peşin olarak alınan harçtır.

Karar ve İlam Harcı

Karar ve ilam harcı davanın türüne yani konusuna göre iki farklı şekilde hesaplanmaktadır. Konusu parayla değerlendirilmeyen dava ve işlerde peşin olarak alınır, konusu para ile değerlendirilebilen dava ve işlerde ise nispi olarak alınır.

Davadan feragat halinde sadece maktu karar ve ilam harcı alınır.

Celse Harcı

Celse harcı taraflar veya vekillerinin ertelenmesine sebebiyet verdikleri oturum yani celseler için alınır konusu belli bir değerle ilgili davalarda dava konusu miktar üzerinden binde 2.27 olarak hesaplanır fakat bu miktar başvurma harcından az olamaz u durum İdari yargılama usulünde nadiren duruşma yapıldığı için uygulaması azdır.

Suret Harçları

Suret harcının konusunu şunlar oluşturur:

• İlamın her sayfasının suret veya tasdikli fotokopisi
• Diğer evrak sayfalarının suret ve tasdikli fotokopisi
• Avukatlar tarafından tasdik edilen  vekâletname sureti ve fotokopileri
• Suret harcının miktarı kural olarak tasdik edilen sayfa sayısına göre belirlenmektedir

Çeşitli Giderler

Yargı harçları dışında kalan diğer yargılama giderlerinin neler oldu hukuk muhakemeleri kanununda sayılmıştır. Bunlar:

• Dava nedeniyle yapılan tebliğ ve posta giderleri
• Dosya ve sair evrak giderleri
• Geçici hukuki koruma tedbirleri ve protesto, ihbar, ihtarname ve vekâletname düzenlenmesine ilişkin giderler
• Keşif giderleri
• Tanık ile bilirkişiye ödenen ücret ve giderler
• Resmi dairelerden alınan belgeler için ödenen harç, vergi, ücret ve sair giderler
• Vekil ile takip edilmeyen davalarda tarafların hazır bulundukları günlere ait gündelik seyahat ve konaklama giderlerine karşılık hâkimin takdir edeceği miktar;  vekili bulunduğu halde mahkemece bizzat dinlenmek, isticvap olunmak veya yemin etmek üzere çağırılan taraf için takdir edilecek gündelik yol ve konaklama giderleri
• Yargılama sırasında yapılan diğer giderler.

Vekâlet Ücreti

Taraflardan birisinin veya her ikisinin davada kendisini avukat ile temsil ettirmesi halinde mahkeme dava sonunda haksız çıkan taraftan aleyhine ve diğer taraf lehine olmak üzere vekâlet ücretine hükmeder.

Fer’i müdahil  taraf olmadığı için lehine veya aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmez.

Vekâlet ücreti de yargılama giderleri arasında yer alır. Bu nedenle talep edilmemiş olsa bile mahkemece resen hükmedilir.

Adli Yardım Talebi Nedir?

Adli yardım talebi ile açılan dava ve işlerde adli yardım konusunda bir karar verilinceye kadar harç ve posta gideri alınmaz.

Adli yardımdan yararlanabilmek için iki koşul vardır. Bunlardan ilki yoksul ve muhtaç olmaktır. İkinci şart ise haklı olma koşuludur.

Bazı hallerde bu iki şartın gerçek gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın adli yardım talebi kabul edilir.

Kural olarak yalnızca gerçek kişiler adli yardımdan yararlanabilir. Tüzel kişilerden ise yalnızca kamuya yararlı dernek ve vakıflar yararlanabilir. Dolayısıyla şirketler adli yardımdan yararlanamaz ancak şirket ortakları adli yardımdan yararlanabilir.

Adli Yardım Kapsamı

• Adli yardım kararı aşağıdaki hususları sağlar:
• Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet
• Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet
• Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin devlet tarafından avans olarak  ödenmesi
• Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat  temini

İdare Hukuku; tarafların hak kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla her aşamada büyük önem taşımakta ve uzmanlık gerektirmektedir. İdare hukuku alanında yapılacak işlemlerde hukuki destek talebiniz bulunması halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek ticaret hukuku alanında tecrübeli avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN