İdari Yargıda Dava Açma Süreleri

İdari davaların kanunda öngörülen süreler içinde açılması gerekir. Kanunda öngörülen süreler içinde açılmayan davanın reddine karar verilmektedir.

Süresinde kullanılmayan dava hakkı düşer ve yargı yolu kapanır. Bu yönüyle, dava açma süreleri hak düşürücü niteliktedir.

Davanın süresinde açılıp açılmadığı yargılamanın her aşamasında mahkeme tarafından kendiliğinden dikkate alınır. Bu durum sadece dava açma süreleri için değil, kanun yollarına başvurmak için öngörülen süreler bakımından da geçerlidir. Dolayısıyla, kanunda öngörülen süre içinde kullanılmayan kanun yolu hakkı, sürenin geçmesinden sonra kullanılamaz.

İdari yargılama hukukunda, kaçırılan süreler bakımından “eski hale getirme” müessesesi bulunmamaktadır. Her ne sebeple olursa olsun, süresi içinde açılmayan bir idari davanın daha sonra açılabilmesini sağlayan herhangi bir yol veya imkân bulunmamaktadır.

İdari Yargıda Genel Dava Açma Süreleri

Dava açma süresi, kanunlarda ayrı süre gösterilmeyen hallerde;

• Danıştay’da ve idare mahkemelerinde 60 gün,
• Vergi mahkemelerinde 30 gündür (İYUK m. 7/1).

İdari Yargıda Özel Dava Açma Süreleri

İdari yargıda özel dava açma sürelerini ayrı ayrı incelemek gerekirse;

30 Günlük Süreye Tabi Olan Davalar

Gerek İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda gerekse diğer kanunlarda 30 günlük özel dava açma süresine tabi kılınan davalara şunlar örnek verilebilir:

• İvedi yargılama usulüne tabi davalar (İYUK m. 20A/2-a),
• Kamulaştırma işlemlerine karşı açılacak iptal davaları (KK m. 14/1),
• Büyükşehir belediye meclisince ilçe belediye bütçelerinde yapılan değişikliklere karcı açılacak davalar (BŞBK m. 25),
• Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Uyarınca Tesis Edilen İşlemlere karşı açılacak davalar (6306 s. K. m. 6/9),
• Çevre Kanunu uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı açılacak davalar (ÇK m. 25/2),
• Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan itirazların reddedilmesi üzerine açılacak davalar (SSGSSK m. 102),
• Dernekler Kanunu uyarınca verilen cezalara karşı açılacak davalar (DerK m. 33),
• Odaların ve borsaların üyelerine verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalar (TOBBK m. 93),
• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı açılacak davalar (TKHK m. 78),
• Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalar (TPK m. 23/4). 30 İlk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay vergi dairelerinde açılan davalarda da süre 60 gündür.

15 Günlük Süreye Tabi Olan Davalar

Çeşitli kanunlarda 15 günlük özel dava açma süresine tabi kılınan davalara şunlar örnek verilebilir:

• Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca uygulanan ihtiyati hacizde haciz sebebine yapılacak itirazlar (m. 15),
• Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca ihtiyati tahakkuk üzerine uygulanan ihtiyati hacizde ihtiyati tahakkuk sebebine ve miktarına yapılacak itirazlar (m. 20),
• Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca gönderilen ödeme emrine karşı açılacak yapılacak itirazlar (m. 58),
• Emlâk Vergisi Kanunu uyarınca belirlenen bina metrekare normal inşaat bedellerine karşı açılacak davalar (VUK mükerrer m. 49/2),
• Danıştay Yüksek Disiplin Kurulunca Danıştay meslek mensuplarına verilen disiplin cezalarına karşı açılacak davalar (DK m. 75/2),
• Radyo ve Televizyon Yayınlarının Kuruluş ve Hizmetleri Hakkında Kanun uyarınca verilen idari yaptırım kararlarına karşı açılacak davalar (6112 s. K. m. 32/9),
• Valiliklerce yabancılar hakkında alınan sınır dışı etme kararlarına karşı açılacak davalar (YUKK m. 53/3),
• Esnaf ve sanatkâr birliklerinin disiplin kurullarınca verilen cezalara karşı açılacak davalar (5362 s. K. m. 24/5).

10 Günlük Süreye Tabi Olan Davalar

Çeşitli kanunlarda 10 günlük özel dava açma süresine tabi kılınan davalara şunlar örnek verilebilir:

• Millî Eğitim Bakanlığı ile ÖSYM tarafından yapılan merkezî ve ortak sınavlar, bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılacak davalar (İYUK m. 20B/1-a),
• Valinin il encümeni kararlarına karşı açacağı davalar (İÖİK m. 27/6),
• Belediye başkanının belediye meclisi kararlarına karşı açacağı davalar (BelK m. 23). d) 7 Günlük Süreye Tabi Olan Davalar: Çeşitli kanunlarda 7 günlük özel dava açma süresine tabi kılınan davalara şunlar örnek verilebilir:
• Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu yarınca umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin işletmecilerine verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalar (PVSK m. 6/2),
• Organik Tarım Kanunu, Tohumculuk Kanunu ve Su Ürünleri Kanunu uyarınca verilen idari para cezalarına karşı açılacak davalar.

İdari Yargıda Sürelerin İşlemeye Başlaması

Dava açma sürelerinin başlangıç tarihi şu şekilde belirlenir:

• İdari Uyuşmazlıklarda: İdari uyuşmazlıklarda dava açma süreleri, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar (İYUK m. 7/2-a).
• Vergi, Resim ve Harçlar ile Benzeri Mali Yükümler ve Bunların Zam ve Cezalarından Doğan Uyuşmazlıklarda: Vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda dava açma sürelerinin başlangıç günleri şu şekilde belirlenir (m. 7/2-b).

– Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın yapıldığı tarihi izleyen gün

– Tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin yapıldığı tarihi izleyen gün;

– Tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapıldığı tarihi izleyen gün;

– Tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı tarihi izleyen gün;

– İdarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği tarihi izleyen gün.

• Adresi Belli Olmayanlara İlan Yoluyla Yapılan Bildirimde: Adresleri belli olmayanlara özel kanunlarındaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine bir hüküm bulunmadıkça süre, son ilan tarihini izleyen günden itibaren 15 gün sonra işlemeye başlar (m. 7/3).
• İlanı Gereken Düzenleyici İşlemlerde: İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar (m. 7/4). Örneğin, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girecek bir yönetmeliğe dava açma süresi, yayım tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz (m. 7/4).

İdari Yargıda İstinaf Süreleri

İstinafa başvuru süresi 30 gün; istinafa cevap süresi 30 gün; istinaf kararlarının tebliğe çıkarılma süresi 7 gün; ivedi yargılama usulünde ise istinaf kanun yoluna başvurulamaz.

İdari Yargıda Temyiz Süreleri

Temyiz başvuru süresi 30 gün; temyiz başvurusuna cevap süresi 30 gün; ivedi yargılamada temyiz başvuru süresi 15 gün; ivedi yargılamada temyiz dilekçelerinin incelenme süresi 3 gün; temyiz dilekçelerinde eksiklik bulunması halinde tamamlanması süresi 15 gün; süre aşımı nedeniyle davanın reddinde itiraz 7 gün; temyizde bulunulmamış sayılması halinde itiraz 7 gündür.

İdareye Başvuru ve İtiraz Süreleri

İdareye başvurma süresi fiilin öğrenilmesinin ardından 1 yıl, her halükârda 5 yıl; idarenin cevap süresi 30 gün; idarenin cevabı kesin değilse beklenecek en fazla süre 6 aydır. İdareye başvuru dava açma süresini durdurur.

Başvurmadan önce olan süre ile cevabın hemen ardından geçen süre toplam 60 gün olmalıdır.

İdari Yargıda Sürelerin Son Gününün Tatil Gününe Denk Gelmesi

İdari yargıda süreler, tebliğin gerçekleştiği günün ertesi gününden itibaren işlemeye başlar. Sürenin son günü, mesai saati bitimine kadar işlem yapılabilir.

Elektronik işlemlerde ise son günün 23.59 saatine kadar işlem yapılabilir. İdari yargıda sürelerin son gününün:

29 Ekim, ulusal bayramdır. 28 Ekim saat 13.00’dan başlamak üzere 29 Ekim’in mesai saatine kadar tatildir.

23 Nisan, 19 Mayıs ve 30 Ağustos resmi bayram günleridir.

Ramazan ve Kurban Bayramları Dini Bayram günleridir. Ramazan Bayramı tatili Arefe günü saat 13.00 dan başlar ve toplamda 3,5 gündür. Kurban Bayramı da arefe gününden başlar ancak 4,5 gündür.

1 Mayıs ve15 Temmuz günleri tatildir.

Yılbaşı nedeniyle 1 Ocak tatildir.

Hafta sonları tatil olduğundan dolayı süre sonunun bu günlere denk gelmesi halinde idari yargıda süreler, takip eden ilk iş gününün mesai saati bitiminde süre sona erer.

Adli tatil her yılın 20 Temmuz-31 Ağustos tarihleri arasındadır. Süre sonunun bu tarihlere denk gelmesi halinde, 1 Eylül de dahil olmak üzere süre 7 gün uzatılmış sayılır.

Mali tatiller her yılın 1 Temmuz- 20 Temmuz arasındadır. Vergi ile ilgili açılacak davalara ilişkin süreler bu tarihlerde işlemez, durur. Süre bitiminde işlemeye devam eder.

Kanunda mücbir sebep halinde sürenin işlemeyeceği belirtilen konularda süre işlemez, aksi halde mücbir sebepte de süre işlemeye devam eder.

İdare Hukuku; tarafların hak kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla her aşamada büyük önem taşımakta ve uzmanlık gerektirmektedir. İdare hukuku alanında yapılacak işlemlerde hukuki destek talebiniz bulunması halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek ticaret hukuku alanında tecrübeli avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN