Hapis Cezasının Ertelenmesi
Hapis cezasının ertelenmesi, bir suçlu hakkında verilen cezanın uygulanmasının belirli bir süre için ertelenmesi anlamına gelir. Bu durum, suçlu için cezai bir kararın verildiği halde, cezanın belirli bir süre için infazının ertelenmesiyle sonuçlanır.
Hapis cezasının ertelenmesi genellikle belirli şartlara bağlı olarak gerçekleşir. Bu şartlar, mahkeme tarafından belirlenebilir ve suçlunun göz önünde bulundurulan faktörlere uygun davranması gerektiğini içerebilir. Örneğin, suçlu belirli bir süre boyunca suç işlememeli, belirli bir topluma hizmet etmeli veya belirli bir programa katılmayı kabul etmelidir.
Hapis cezasının ertelenmesi, suçlunun belirli bir süre boyunca bir ikinci bir şans sunar ve bu süre zarfında iyileşme veya rehabilite olma şansı verir. Ertelenmiş ceza, suçlu için bir tehdit olarak kalır ve belirli şartların ihlal edilmesi durumunda cezanın hemen uygulanabileceği anlamına gelir.
Hapis Cezasının Ertelenebilmesi İçin Aranan Şartlar
Cezanın miktarı 2 yıl veya az az hapis cezası olmalıdır. Bu sürenin 1 gün bile fazlasında erteleme kurumundan faydalanılamaz. Bu koşul mutlak bir ön şarttır.
Ancak 18 yaşından küçük, 65 yaşından büyük kişiler için bu süre 3 yıldır.
Hapis cezasının ertelenmesi müessesesinin uygulanmasını engelleyen suçlar kasten işlenen suçlardır. İstisnası, kasten işlense de 3 aydan az hapis cezası verilmişse erteleme mümkün olmasıdır.
Ancak taksirle işlediği suç bakımından bu durum farklıdır. Daha önceki taksirli suçu nedeniyle aldığı cezanın miktarı burada önemsizdir. Miktar ne olursa olsun erteleme kurumundan yararlanabilir.
Sanığın tutum ve davranışları burada büyük önem arz etmektedir. Tekrar suç işleyip işlemeyeceği hususu hakim tarafından değerlendirilir. Hakim burada olguları dikkate alarak kararını belirler. Bu kararını gerekçeli kararında açık ve Yargıtay denetimine olanak sağlayarak gerekçelendirir.
Tüm koşullar gerçekleşse de hakim erteleme uygulamak için sanığı şarta bağlı tutabilir. Bunlar mağdurun ve kamunun uğradığı zararın geri verme veya tazminidir.
Zararın giderilmesi, erteleme kurumunun uygulanması için zorunlu bir şart değildir. Bu durumda sanık; mağdurun ve kamunun uğradığı zarar giderilinceye kadar cezasını infaz eder. Zarar giderildikten sonra serbest bırakılır.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Halinde Denetim Süresi
Mahkeme, hapis cezasının ertelenmesi kararı verirse bir denetim süresi de belirler. Bu denetim süresi iki seçenekten birine hükmedebilir.
- Denetim süresi içerisinde sadece ‘’iyi halli’’ olması
- Denetim süresi içerisinde takdir ettiği yükümlülüğün yerine getirilmesi.
Hapis cezasının ertelenmesi kararı verilen hükümlü 1 yıldan 3 yıla kadar denetim süresine tabi olur. Alt sınır karara konu olan ceza süresinden az olamaz.
Örneğin hakim 1yıl 9 ay ceza vermişse 1 yıllık denetim süresi belirleyemez. Bu süre en az 1 yıl 9 ay olmalıdır.
Denetim süresi, mahkeme kararı kesinleştikten sonra başlar. Kural olarak denetim süresi iyi halli geçirilmişse infaz tamamlanır. Ancak hükümlünün kasıtlı suç işlememesi, hakimden uyarı almışsa dikkate alması gerekir. Aksi takdirde cezasını kısmen veya tamamen infaz kurumunda tamamlaması gerekir.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Halinde Uyulması Gereken Yükümlülükler
Meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlüler için eğitim programına devam etmesine karar verilebilir. Örneğin 3 yıl boyunca demir doğrama veya çini atölyesinde çalışmasına karar verebilir.
Hükümlü meslek veya sanat sahibi de olabilir. Bu durumda gözetim altında olarak kamu veya özel kurumda ücret karşılığı çalıştırılmasına karar verebilir. Böylece üretime katkı da sağlayarak topluma kazandırma amaçlanır.
18 yaşından küçük hükümlüler için gerek varsa barınma imkanı da sunularak eğitim kurumuna gitmesi kararlaştırılır.
Hapis Cezasının Ertelenmesinin Memurluğa ve Diğer Kamu Görevlerine Etkisi Nedir?
Hapis cezasının ertelenmesi de bir mahkumiyettir. Hükümlü, mahkumiyetini sadece denetim altında ve cezaevi dışında infaz etmektedir.
Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen maddeye göre belli haklardan yoksun bırakılır. Hükümlünün cezası 1 yıldan fazla ise infaz bitene kadar memuriyet veya milletvekilliği gibi kamu görevlerine aday olamaz.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Kaç Defa Verilebilir?
Hükümlünün aleyhine kesinleşmeyen birden fazla davası olabilir.
Koşulları da sağlıyorsa tüm dosyalar için hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilir.
Adli Para Cezası Ertelenebilir mi?
Adli para cezası, suç karşılığında dayatılan yaptırımdır. Bu ceza doğrudan verilebileceği gibi hapis cezasının çevrilmesiyle de olabilir.
Bu ceza ne şekilde verilmiş olursa olsun sanık, erteleme kurumundan yararlanamaz.
Hapis Cezasının Ertelenmemesi Kararı Aleyhine İstinaf ve Temyiz yolu
İlk olarak istinaf başvurusu yapılır. İstinaf mahkemesi kararı usul ve esas yönünden inceler. İnceleme sonucunda kararını verir.
İstinaf mahkemesinin kararı aleyhine koşullar varsa temyiz başvurusu yapılır. Başvurusu süresi tefhim veya tebliğden itibaren 7 gündür.
Hapis Cezasının Ertelenemeyeceği Haller
Bu haller 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununda Ek Madde 12/1.b’de düzenlenmiştir. Bu maddeye göre bazı suçların varlığı halinde sağlık personeli, doktor, hemşire, ebe gibi sağlık çalışanlarını; yardımcı sağlık personeli ise hasta bakıcı, acil bakım teknikeri, ambulans teknikeri vb. çalışanları bakımından ertelenme mümkün değildir.
Söz konusu madde şu şekildedir:
| 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu Ek Madde 12/1.b Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan kasten yaralama (madde 86), tehdit (madde 106), hakaret (madde 125) ve görevi yaptırmamak için direnme (madde 265) suçlarında; b) Türk Ceza Kanununun 51 inci maddesinde düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz. |
Hapis cezasının ertelenmesi ise 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 51.maddesinde düzenlenmiştir.
| Hapis cezasının ertelenmesi Madde 51- (1) İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin; a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması, b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, gerekir. (2) Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir. (3) Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. (4) Denetim süresi içinde; a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine, b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, c) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, mahkemece karar verilebilir. (5) Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir. (6) Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir. (7) Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir. (8) Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır. |
Ekin Hukuk Bürosu olarak ceza ve infaz hukuku alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN
