Hakaret Sayılmayan Kelimeler – Yargıtay Kararları

Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesinde düzenlenmiştir. 

TCK m. 125’e göre, “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.” 

Hakaret suçu, bir kişinin onurunu ve saygınlığını zedeleyebilecek söz ve davranışlarla ortaya çıkabilir. Bu suç, doğrudan bir kişiye yönelik ifadelerle işlenebileceği gibi, belirli bir olay veya duruma atıfta bulunan genel veya soyut ifadelerle de gerçekleşebilmektedir. Mağdurun direkt orada bulunmadığı, doğrudan hedef alınmadığı durumlarda dahi saygınlığı hakarete uğramış sayılabileceği gündeme gelebilir. 

Hakaret Suçu Oluşturmayan Kelimeler ve Sözler 

Türk Ceza Kanunu’na göre hakaret suçunun oluşmaması için iki durum gerekir. Birincisi, suçun unsurlarının mevcut olmaması; ikincisi ise hukuka uygunluk nedenlerinin varlığıdır.

Suçun unsurları mevcut olmadığında, söz konusu ifadeler kaba ve nezaket dışı sözler olarak değerlendirilir. Yargıtay kararlarına göre hakaret sayılmayan ifadeler hukuka uygun olması sebebiyle değerlendirilir.  

• Eleştiri ve İfade Özgürlüğü Kapsamındaki Sözler: Kişilerin eleştiri ve ifade özgürlüğü kapsamında söylediği ve kişilik haklarına doğrudan saldırı niteliği taşımayan ifadeler.
• Kaba ve Nezaketsiz Sözler: Günlük hayatta sıklıkla kullanılan ve toplumda genel kabul gören, nezaketsiz olsa da hakaret niteliği taşımayan sözler.
• Kinaye ve İma İçeren Sözler: Doğrudan hakaret niteliği taşımayan, ancak ima veya kinaye yoluyla söylenen ifadeler.
• Gerçek Olguları İfade Eden Sözler: Belirli bir olguyu ifade eden, yalan veya iftira niteliği taşımayan ve doğruluğu ispatlanabilen sözler.

Hakaret Sayılmayan Kelimeler Nelerdir?

Yargıtay Kararları ışığında bazı kelimelerin hakaret niteliği taşımadığı veya hakaret suçu kapsamına girmeyeceğine karar verilmiştir.

Hakaret sayılmayan belli başlı kelimeleri su şekilde saymak mümkündür:

Haysiyetsiz, nankör, adın batsın, kukla, adam değilsin, sana diploma verenin, eşkıya, kim oluyorsun, tombaladan müdür, siz polis misiniz lan, dört gözlü, suratsız seni, beceriksiz herif, siz kimsiniz lan, yalan söylüyorsun, cins midir nedir, aç gözlü, meziyetsiz, karaktersiz, bilgisiz, tecrübesiz, görmemiş, beddua, dinsiz, imansız, şizofren hastasın, eğitimsiz, Allah senin belanı versin, lan, defolun, vicdansız herifler, amele karısı, oynaşma… 

Bu kelimeler onur, şeref ve saygınlığı rencide edecek boyutta görülmemiş olup hakaret suçundan ceza verilmesi gereksiz görülmüştür. Bu kelimeler kaba söz ya da nezaket dışı söz kapsamında değerlendirilir. Ancak kanunda açıkça hangi kelimelerin hakaret suçu kapsamında olacağı ya da hangi kelimelerin hakaret suçu kapsamına alınmayacağı belirtilmemiştir. 

Polis ve Askere Hitaben Hakaret Sayılmayan Kelimeler 

Yargıtay kararlarında polis ve askere hitaben söylenen bazı kelimeler hakaret sayılmamıştır. Bunları belli başlı olarak şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Sen paralı askersin. biz ne dersek o olur, sizin arzunuz olmaz, siz paralı kölesiniz.
• Sen kimsin lan, ceza yazda görelim.
• Düzgün gir lan koluma.
• Çekin arabanızı ulan biz geçeceğiz.
• Terörist miyiz lan biz, ne yapıyorsunuz.
• Senden daha büyük bomba mı var, ne yapacaksan yap lan.

Avukata Hitaben Hakaret Sayılmayan Kelimeler

Yargıtay kararlarında avukata hitaben söylenen bazı kelimeler hakaret sayılmamıştır. Bunları belli başlı olarak şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Sizin beceriksizliğiniz yüzünden ben davalıyı sürekli çağırıp duracak mıyım, bu sizin beceriksizliğiniz.
• Kimsin ulan avukat mısın sen tahsilatçı mısın.
• Dosya da para da senin olsun lan.
• Sahtekarlık yapma, oğlum sen laftan anlamıyor musun.
• Doğru konuş lan.
• Sen insan değilsin.

Hemşire ve Doktora Hitaben Hakaret Sayılmayan Kelimeler

Yargıtay kararlarında hemşire ve doktora hitaben söylenen bazı kelimeler hakaret sayılmamıştır. Bunları belli başlı olarak şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Bu doktor uyuz, patalojik sorunlu.
• Bu karı beni muayene etmedi ve serum takmadı.
• Sen ne biçim doktorsun, senin yüzünden hasta mi olacağız, senin dinin, imanın yok mu.
• Sen ne biçim doktorsun, ukala.
• Beni burada tutamazsınız lan, sen kimsin bana ilaç içirmeye çalışıyor sun, sen dünkü çocuksun.
• Sen nasıl doktorsun, senin yapacağın işe başlarım.
• Terbiyesizlik yapına işini yap.
• Siz kimsiniz de beni bekletiyorsunuz, ulan sen sus.

Öğretmene Hakaret Sayılmayan Kelimeler

Yargıtay kararlarında öğretmene hitaben söylenen bazı kelimeler hakaret sayılmamıştır. Bunları belli başlı olarak şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Sen nasıl yüzlük kağıda atmış sekiz verirsin, işlemediğin yerden sorar. soyadı küçük yazıldı diye puan kırarsın, oğlum sen kimsin sen bana bak oğlum.
• Yalan yanlış şeyler yazıyorsunuz, uydurup, uydurup cevap veriyorsunuz lan, müdürünüz 20 yıldır oturuyor, ne iş yapıyor.
• İl Milli Eğitim Müdür vekili, kendisini bu makamlara getirenlere yaranmak için beni görevime iade etmedi.
• Sizi bu okuldan attıracağım, bu geziye hiçbir öğrencinin gitmesine izin vermeyeceğim siz eğitimci değilsiniz, insan değilsiniz, lan.
• Diplomanı elinden alacak, lafı kıvırtıyorsun.

Hakaret Sayılan Kelimeler ve Sözler Nelerdir? 

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi uyarınca, bir kişiye yönelik onur, şeref ve saygınlığı zedeleyebilecek somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun nefret veya hakaret saikiyle işlenmesi durumunda ceza uygulanır.

Yargıtay, aşağıda belirtilen davranışları hakaret suçu kapsamında değerlendirmiştir.

Sinkaflı (küfürlü) kelimeler, pis Alman, köpek adam, lanet karı, sen eskortsun, şarlatan, pis gavur, yobaz, hırsız, ayyaş, üçkağıtçı, eşek, kuduz, alkolik, ataput, dana, deyyus, deccal, dallama, godoş, gergedan, it, it oğlu, mason, maymun, meczup, münafık, nemrut, köpek, yavşak, ahlaksız, vatan haini, terörist, boynuzlu, bunak, dombili, aç köpek, dümbük, enayi, enik, fırıldak, gavat, gergedan, godoş, hain, hapçı, hayvan, hırsız, şaklaban, çakal, hitler, it soyu, kanı bozuk, kaşar…

Hakaret İçeren Küfürler Hangileridir?

Toplumdan topluma değişmekle birlikte genel olarak kullanılan küfürlü kelimeler en ağır hakaret kelimeleri kapsamında değerlendirilmektedir. Elbette bunlar da hukukta hakaret sayılan kelimelerdir.

Hakaret sayılan kelimeler Yargıtay uygulamalarıyla belirlenmektedir.

Bu doğrultuda; “a. koyduğum”, “hayvan”, “fahişe”, “alçak”, “pezevenk”, “ulan”, köpek”, “öküz”, “s. rim”, “yavşak” gibi kelimeler hakaret içeren küfürlerdir.

Beddua Etmek Hakaret midir? 

Beddua; iyi yönde olduğu gibi kötü yönde bir dilekte bulunmak Allah’tan bir istemden ibarettir.

Bu nedenle yerleşmiş Yargıtay kararlarına göre, kötü dua, başka ifadeyle beddua da Allah’tan bir istek niteliği taşıdığı için hakaret sayılmamaktadır.

Hakaret Suçunun Cezası Nedir? 

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi ve devamında düzenlenmiştir.

125. maddenin birinci fıkrasına göre, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını zedeleyebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

Maddenin devamındaki fıkralar, suçun nitelikli halleri ve cezaları düzenlemektedir. Üçüncü fıkra, bazı durumlarda cezanın alt sınırının bir yıldan az olamayacağını belirtirken, dördüncü fıkra, belirli koşullarda cezanın altıda bir oranında artırılacağını öngörmektedir.

Kamu Görevlisine Hakaret Suçu ve Cezası 

Kamu görevlisine hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, hakaretin bir kamu görevlisine görevinden dolayı işlenmesi durumunda, verilecek cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz. Burada önemli olan nokta, mağdurun yalnızca kamu görevlisi olması değil, hakaretin kamu görevi nedeniyle gerçekleştirilmiş olmasıdır.

Hakaret Sayılmayan Sözlerle İlgili Yargıtay Kararları

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Ezgi DEMİROCAK