Evde Hizmet Sözleşmesi Nedir?
Evde hizmet sözleşmesi, hizmet sözleşmesinin özel bir türü olup işverenin verdiği işi, işçinin kendi evinde veya belirleyeceği başka bir yerde, bizzat veya aile bireyleriyle birlikte bir ücret karşılığında görmeyi üstlendiği sözleşmedir.
Evde hizmet sözleşmesi bir hizmet sözleşmesi türüdür. Bu sözleşmenin tarafları da işçi ve işverendir. İşveren özel hukuk kişisi olabileceği gibi, kamu hukuku kişisi de olabilir. Bu sözleşmede de işçinin mutlaka gerçek kişi olması gerekir.
Evde hizmet sözleşmesinin, genel hizmet sözleşmesinden en önemli farkı, işçinin işverenin işyerine ve iş organizasyonuna dahil olmaması, işverenin verdiği işi, onun işyeri dışında kendisi tarafından seçilen bir yerde yapmasıdır. Bu tür hizmet sözleşmesinde de işçi, işverenin talimatlarıyla bağlı ve ekonomik yönden ona bağımlı olmakla birlikte, hukuki açıdan bağımlılığı ya tamamen kalkmış ya da oldukça zayıflamış bulunmaktadır.
Evde hizmet sözleşmesinde işveren genellikle işçi ile temas halinde olmadığı, onu denetleyip gözetlemediği için her yeni işi vermeden önce işçiye genel çalışma şartları dışında kalan ve yalnız o işe özgü olan özelliklerle birlikte, gerekiyorsa işçi tarafından sağlanacak malzemeyi, bu malzemenin sağlanması için kendisine ne miktarda ödemede bulunacağını ve iş için ödeyeceği ücreti de işçiye yazılı olarak bildirmelidir.
Evde Hizmet Sözleşmesinde İşçinin Borçları Nelerdir?
Evde hizmet sözleşmesinde işçinin borçları aşağıda sayılmıştır:
İşin Yapılması
TBK m. 463’e göre işçi, işe zamanında başlamak, işi kararlaştırılan zamanda bitirmek ve çalışmanın sonucunu işverene teslim etmekle yükümlüdür.
İşçi, bu borcunu hiç veya gereği gibi ya da vaktinde yerine getirmezse, işverenin bu yüzden uğramış olduğu zararı gidermek zorunda kalır.
Aynı şekilde iş, işçinin kusuruyla ayıplı olarak görülmüşse işçi, giderilmesi mümkün olan ayıpları, masrafı kendisine ait olmak üzere gidermek zorundadır. Ayıbın giderilmesi mümkün olmazsa, işveren işçiden uğramış olduğu zararın giderilmesini isteyebilir.
İşveren Tarafından Sağlanan Malzeme ve İş Araçlarına Gereken Özeni Göstermek
Malzeme ve iş araçları işveren tarafından sağlanmışsa, işçi bunları gereken özeni göstererek kullanmak, bundan dolayı hesap vermek, ayrıca artan malzeme ile iş araçlarını da işverene teslim etmekle yükümlüdür.
İşçi işi görürken, kendisine teslim edilen malzemenin veya iş araçlarının bozuk olduğunu belirlerse, durumu hemen işverene bildirir ve işe devam etmeden önce, onun talimatını bekler. İşçi, kendisine teslim edilen malzeme veya iş araçlarını kendi kusuruyla kullanılmaz hale getirirse, işverene karşı onun kullanılmaz hale geldiği gündeki rayiç bedeli kadar sorumlu olur.
Evde Hizmet Sözleşmesinde İşverenen Borçları Nelerdir?
Evde hizmet sözleşmesinde işverenin borçları aşağıda sayılmıştır:
Ürünün Kabulü ve Ayıp Bildirimi
TBK m. 465 ‘e göre işveren, işçinin üreterek teslim ettiği ürünü inceler; varsa bulduğu ayıpları teslimden başlayarak bir hafta içinde işçiye bildirir. Süresinde bildirim yapılmamışsa, ürün mevcut durumuyla kabul edilmiş sayılır
Burada işverenin, ürünü gözden geçirme, varsa bulduğu ayıpları işçiye bildirme yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülüğün niteliği, külfettir. İşveren öngörülen şekil ve sürede gözden geçirme ve ayıbı bildirme külfetlerini yerine getirmezse, ayıptan doğan haklarını kaybetmiş, ürünü ayıplı haliyle kabul etmiş olur.
Ücret Ödeme
Yapılan işin ücreti, işçi, işveren tarafından aralıksız olarak çalıştırıldığı takdirde, onbeş günde bir veya işçinin rızasıyla ayda bir; aralıklı olarak çalıştırıldığı takdirde, ürünün her tesliminde ödenir.
Her ücret ödenmesinde işçiye, bir hesap özeti verilir. Hesap özetinde, varsa kesintilerin miktarı ve sebebi de gösterilir.
TBK. m. 467‘ye göre işçiyi aralıksız biçimde çalıştıran işveren, ürünü kabulde temerrüde düştüğü veya işçinin kişiliğinden kaynaklanan sebeplerle ve kusuru olmaksızın çalışma engellendiği takdirde, hizmet ediminin engellenmesi durumundaki ücret ödenmesine ilişkin hükümler gereğince, ona ücretini ödemekle yükümlüdür.
Evde Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi
İşçi, işveren tarafından aralıksız olarak çalıştırıldığı takdirde, aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme belirsiz süreyle yapılmış sayılır; diğer durumlarda sözleşmenin belirli süreyle yapıldığı kabul edilir. İşçiye deneme amacıyla bir iş verilmişse, aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme deneme süresi için kurulmuş sayılır.
İşçiye, deneme amacıyla verilen iş belirli süreli iş sayılır ve işin görülmesiyle hizmet ilişkisi kendiliğinden sona erer. Bu takdirde fesih bildirimine gerek yoktur. Ancak, taraflarca bunun aksinin kararlaştırılması mümkündür.
Taraflar deneme amacıyla verilen işin ardından aralıklı veya aralıksız evde hizmet sözleşmesi yapabilirler. Aralıklı yapılan sözleşme belirli süreli, aralıksız yapılanı ise belirsiz süreli evde hizmet sözleşmesidir. Her iki halde de deneme süresi öngörülemez. Bu takdirde belirli sürelide, sürenin dolmasıyla, belirsiz sürelide ise, fesih bildirimiyle sözleşme sona erdirilir.
