Davaya Katılma (Müdahale) Nedir?

Dava; iki taraf sistemi üzerine kurulduğu için davanın tarafı olmayan üçüncü kişiler, hakkında herhangi bir karar verilemese de dava sonunda verilecek olan hükümden etkilenecek olan üçüncü kişilerin davaya katılması mümkündür.

Davaya katılma türleri feri müdahale ve asli müdahale olarak incelenmektedir.

Feri Müdahale Ne Demek?

Taraf sıfatı olmayan üçüncü bir kişinin davada haklı çıkmasında hukuksal yararı bulunan tarafa yardımcı olmak amacıyla davada onun yanında yer almasıdır.

Üçüncü kişi, davada haklı çıkmasında yararı bulunan tarafın haksız çıkması halinde uğrayabileceği zararları önlemeye çalışır. Feri müdahil, davada taraf değil, taraf yardımcısıdır.

Feri Müdahale Şartları Nelerdir?

Feri müdahale hükümlerinin uygulanabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:

• Görülmekte olan bir davanın olması gerekir.
• Tahkikat sona ermiş olmalıdır. Asli müdahaleden farklı olarak hüküm verilinceye kadar değil, tahkikat sona erinceye dek feri müdahalede bulunulacağı kabul edilmiştir.
• Davaya katılmak isteyen kişinin davanın tarafı olmaması gerekmektedir.
• Üçüncü kişinin davaya katılmasında hukuksal yararı bulunmalıdır.
• Davaya katılmak isteyen üçüncü kişi Türkiye’de mutad meskeni olmayan Türk vatandaşı ise bir teminat göstermelidir.

Müdahale isteminde bulunan üçüncü kişi, bir dilekçe ile mahkemeye başvurmalıdır. Dilekçede katılmak istediği taraf, müdahale nedeni ve dayanakları gösterilmelidir. Müdahale dilekçesi, davanın taraflarına tebliğ edilir.

Feri Müdahale Sonuçları Nelerdir?

• Müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir.
• Müdahil, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir;
• Müdahil, asıl tarafın işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir.
• Mahkeme, katıldığı noktadan itibaren, taraflara bildirilen işlemleri müdahile de tebliğ eder.
• Feri müdahil, dava konusu üzerinde maddi hukuka ilişkin sonuç doğuran bazı işlemleri tek başına yapamaz.

Feri müdahilin taraf olmamasından kaynaklanan sonuçlar şunlardır;

• Müdahilin de yer aldığı asıl davada hüküm, taraflar hakkında verilir.
• Feri müdahil, kararı tek başına yasa yoluna götüremez. Çünkü bu hak yalnızca davanın taraflarına aittir.
• Feri müdahilin işlemleri, asıl tarafın işlemleri ile çelişkili olmamalıdır; aksi takdirde geçersizdir.
• Asıl taraf, müdahilin yaptığı işlemi geçersiz kılabilir.

Rücu Davası ve Müdahalenin Etkisi

Feri müdahil, asıl tarafa yardımcı olmasına rağmen taraf davada haksız çıkması mümkündür. Bu hallerde asıl taraf feri müdahile karşı veya feri müdahil asıl tarafa karşı dava açabilir.

Müdahil, şu hususları belirterek yanında katıldığı tarafın yargılamayı hatalı yürüttüğünü ileri sürebilir:

Feri müdahil zamanında ihbar yapılmadığından davaya geç katıldığını ileri sürebilir.

Feri müdahil, yanında katılmış olduğu tarafın sav ve savunma olanaklarını kullanmasını engellediğini öne sürebilir.

Feri müdahil, kendisi tarafından bilinmeyen sav ve savunma olanaklarının, tarafın ağır kusuru sebebiyle kullanılamadığını ileri sürebilir.

Müdahale Giderleri

Feri müdahil, yanında katıldığı taraf haksız çıkarsa yalnızca feri müdahale giderinden sorumlu tutulur, aksi durumda bu giderler karşı tarafa yükletilir.

Asli Müdahale Nedir?

Asli müdahale, bir yargılamanın konusu olan hak veya şey hakkında kısmen veya tamamen hak iddia eden üçüncü kişinin , bu durumu ileri sürerek yargılamanın taraflarına karşı, aynı mahkemede yeni ve bağımsız dava açmasıdır.

Asli Müdahale Şartları Nelerdir?

Asli müdahale şartları şunlardır:

• Görülmekte olan bir ilk davanın ya da çekişmesiz yargı işinin olması gerekir.
• Hüküm verilmemiş olmalıdır. Asli müdahale en geç hüküm verilinceye dek mümkündür.
• Hak iddia eden kişinin davada taraf olmayıp üçüncü kişi olması gerekmektedir.
• Asli müdahilin taraf ve dava ehliyetine sahip olması gerekir.
• İstem, bir yargılamanın konusu olan hak veya şey üzerinde kısmen veya tamamen hak iddia edilmesine yönelik olmalıdır.

Davanın İhbarı Nedir?

Davanın ihbarı, taraflardan birinin derdest durumdaki bir davasında haksız çıkması halinde üçüncü kişiye veya üçüncü kişinin kendisine rücu olasılığı olan hallerde, üçüncü bir kişiyi davadan haberdar etmesidir.

Davanın İhbar Edilebilmesi İçin Gerekli Koşullar Nelerdir?

Davanın ihbar edilebilmesi için gerekli koşullar şunlardır:

İhbarın yapılabilmesi için öncelikle açılmış ve görülmekte olan bir davanın bulunması gerekir.

Davanın ihbarı, tahkikat sonuçlanana dek mümkündür. İhbar yapılacak kişinin davanın tarafı olmayan üçüncü bir kişi olması gerekir. İhbarda bulunan tarafın davasında haksız çıkması halinde ya kendisinin üçüncü bir kişiye rücu hakkı bulunmalıdır ya da üçüncü kişinin kendisine rücu hakkı bulunmalıdır.

İhbar tek taraflı bir usul işlemidir. Taraflardan birinin istemi üzerine olur.  Kendisine ihbar yapılan kişi de başka kişiye rücu edebilecekse, o kişiye davayı ihbar edebilir. Bu durum ihbarın tevali olarak adlandırılır.

Kendisine ihbarda bulunulan kişi, davaya feri müdahil olarak katılabileceği gibi hareketsiz de kalabilir. Dava ihbar olunan gerçek ve tüzel kişiler, davada taraf sıfatını kazanamaz çünkü bir kimseye davanın ihbar edilmesi, ihbar edilen kişi hakkında dava açıldığını göstermez.

Dava İhbarı Sonuçları Nelerdir?

Dava ihbarının maddi hukuka ve usul hukukuna ilişkin sonuçları şunlardır:

Davanın ihbarıyla kendisine ihbar yapılan kişiye karşı zamanaşımının kesilmeyeceği maddi hukuka ilişkin sonucudur. Ancak bu durumun istisnası olarak, kambiyo senetlerinde davanın ihbarı ile zamanaşımı kesilmiş olur.

İhbarın etkisi hakkında, feri müdahale etkisi hakkındaki hükümlerin kıyasen uygulanması usul hukukuna ilişkin sonuçlardır.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Av. Ahmet EKİN & Zeynep Öykü ÖNDER