Ceza Muhakemesinin Temel İlkeleri Nelerdir?

Ceza muhakemesinin temel ilkeleri şu şekildedir:

Ceza davasının kamusallığı ilkesi nedir?

Ceza davasının kamusallığı ilkesine göre suç şüphesi üzerine soruşturma ve kovuşturma evrelerinin yürütülmesi ve ceza davasının açılması için talebe gerek duyulmadan devletin re’sen görevini ifa etmesidir.  Bu ilkenin asli amacı bir suçun cezasız kalmasının önüne geçmektir. Şöyle ki ceza davalarında esas ilke olarak kişisellik ilkesi değil kamusallık ilkesi benimsenmiştir. Şikâyete bağlı suçlar ve izne veya isteme bağlı suçlar bu ilkenin istinasıdır.

Maddi gerçeğin araştırılması ilkesi nedir?

Maddi gerçeğin araştırılması ilkesine göre mahkeme maddi olayı bizzat araştırarak açıklığa kavuşturmaya çalışır. Ceza muhakemesi hukukunun en önemli amaçlarından birisi ise bu ilkedir.

Şüpheden sanık yararlanır ilkesi nedir?

Şüpheden sanık yararlanır ilkesinin bir diğer adı in dubio pro reo’dur. Hâkim, bütün delilleri toparlayarak bir kanaat sahibi olmaya çalışır. Hâkim eğer topladığı delillerden kanaat sahibi olamıyorsa şüpheli bir durum var demektir ve bu durumdan her zaman sanık yararlanır. Yani ispata ilişkin hususlar yeteri kadar netliğe ulaşmamış ise bu durumdan sanık yararlanacaktır.

Doğrudanlık ilkesi nedir?

Doğrudanlık ilkesine yani vasıtasızlık ilkesine göre, hâkimi maddi gerçeği aydınlatacak bütün delillere vasıtasız ulaşması sanık, tanık ve diğer tüm kişileri vasıtasız dinlemesidir.

Sözlülük & yazılılık ilkesi nedir?

Sözlülük ilkesine göre duruşma esnasında ne söylenmişse sözlü bir biçimde karara esas alınabilmesidir. Savcının iddiası, savunmalar ve sorguların sözlü olup yazıya geçirilir. Hükmün tefhimi de sözlü olmalıdır. Yazılılık ilkesine göre ise yargılama süresi boyunca sunulanlar karara esas alınmalıdır. Kovuşturma evresinde kural olarak sözlülük ilkesi varken soruşturma evresinde kural olarak yazılılık ilkesi vardır.

Alenilik ilkesi nedir?

Alenilik ilkesine göre yargılamaların gizli bir biçimde halka açık olarak yürütülmesidir. Alenilik ilkesi kural olup genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı durumlarda, duruşmanın bir kısmının ya da tamamının kapalı olarak yürütülmesi istinasıdır. Alenilik ilkesinin istisnai durumlar hariç ihlal edilmesi hukuka aykırılığa sebebiyet vererek mutlak bozma nedenine sebebiyet verir.

Kamu davasının mecburiliği ilkesi nedir?

Kamu davasının mecburiliği ilkesine göre, suça konu olan fiilin işlendiğine ilişkin yeterli delilin bulunması durumunda savcı soruşturma işlemlerini yaparak iddianame düzenlemek ve kamu davasını açmak zorundadır. Davanın açılması hususunda savcının istisnalar hariç olmak üzere takdir yetkisi yoktur. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması bu ilkenin istisnalarıdır.

Kıyasın mümkün olması ilkesi nedir?

Kıyasın mümkün olması ilkesine göre Ceza Hukukunda suç ve ceza ile ilgili hükümlerde kıyas kesin bir biçimde yasak olmasına rağmen kıyasın Ceza Muhakemesi Hukukunda kural olarak serbest olmasıdır. Kanun tarafından istisnai hükme yer verilmesi ya da kanun tarafından sınırlı bir hüküm bulunması bu ilkenin istisnadır.

Davasız yargılama olmaz ilkesi nedir?

Davasız yargılama olmaz ilkesine göre faile yüklenen eylemin kanuna göre suç oluşturması ve bu eylem sebebi ile cezalandırılmasını gerektirdiği durumlarda yargılama yapılabilmektedir. Yani sebepsiz yere kimse yargılanamaz.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Fatma Mislina DİNÇER