Ceza Muhakemesinde Yargılama Koşulları
Ceza Muhakemesinde Yargılama Koşulları
Cumhuriyet savcısı tarafından iddianame düzenlenmesi ile kamu davası açıldıktan sonra yargılama yapılabilmesi için bulunması gereken koşullara yargılama koşulları denir. Sanığın hazır bulunması, sanığın akıl hastası olmaması, yasama dokunulmazlığının bulunmaması, bekletici sorunun çözümü ceza muhakemesi hukukunda aranan yargılama koşullarındandır. Bu şartların bulunmaması halinde yargılama yapılamaz.
Sanığın Hazır Bulunması
Bir suç işlediği iddiası ile hakkında kamu davası açılan kişi hakkında yargılama yapılabilmesi için sanığın hazır bulunması gerekmektedir. İstisnai durumlar dışında hazır bulunmayan sanık hakkında duruşma yapılamaz. Ceza Muhakemesi Kanunun 193. Maddesi uyarınca geçerli bir nedene dayanmaksızın duruşmaya gelmeyen sanık hakkında zorla getirme kararı verilir.
Sanığın Akıl Hastası Olmaması
Suçun işlenmesi sırasında akıl hastası olan kişilere ceza verilemez. Bu kişiler hakkında soruşturma evresinde sulh ceza hâkimliğince, kovuşturma evresinde ise yargılamayı yapan mahkemece güvenlik tedbirine hükmedilir.
Sanığın suçu işledikten sonra akıl hastalığına yakalanması halinde ise kişi hakkında kamu davası açılabilecek ancak yargılama yapılamayacaktır. Söz konusu akıl hastalığının sanığın savunmasını yapmasına esaslı bir biçimde engel olması gerekmektedir. Mahkemece yüklenen suçu işlediği kesin bir şekilde anlaşılan akıl hastası hakkında kusurun bulunmaması sebebi ile ceza verilmesine yer olmadığına ve güvenlik tedbirine hükmedilecektir.
Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması
Milletvekilleri ile milletvekili olmayan bakanlar hakkında bir suç işlediği iddiası varsa yasama dokunulmazlığı çerçevesinde Anayasa’nın 83/2 maddesinde belirtilen “yakalama, sorguya çekme, tutuklama ve yargılama” işlemlerinin yapılabilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bu kişiler hakkında dokunulmazlığın kaldırılmasına karar vermesi gerekmektedir. Buna göre seçimden önce veya seçimden sonra bir suç işlediği iddia edilen milletvekili hakkında meclis kararı olmadan kamu davası açılabilir ancak yargılama yapılamaz.
Bekletici Sorunun Çözümü
Bir davanın görülmesi sırasında ortaya çıkan ve bu dava hakkında karar verilebilmesi için çözümü beklenen konular davayı gören mahkemece bekletici mesele sayılarak sonucu beklenir. Ceza Muhakemesi Kanunun 218/1 maddesi uyarınca davayı gören mahkemece çözülmesi gereken sorunla ilgili olarak görevli mahkemede dava açılması veya açılış davanın sonuçlanmasına ilişkin bekletici sorun kararı verilebilir. Bu kararın verilmesi halinde sorun çözülene kadar yargılama yapılamaz.
Av. Miraç Dilara DELİASLAN & Av. Ahmet EKİN
