Ceza Muhakemesi Nedir?

Ceza Muhakemesi Hukuku, muhakeme hukukunun kapsamındadır. Muhakeme hukuku ise devletin yargı gücünü temsil eden organların herhangi bir uyuşmazlık karşısında izleyecekleri yöntemleri düzenler. Ceza muhakemesi ise bir suçun işlenip işlenmediği, yargılamanın nasıl yapılacağı ve ne kadar ceza verileceği konularına ışık tutmaktadır. Yani Ceza Muhakemesinin temel amacı maddi gerçeği aydınlatmaktır. Maddi gerçeğin aydınlatılması için iddia, savunma ve yargılama olmak üzere üç adet temel faaliyet söz konusudur.

Ceza muhakemesi hukukunun kaynakları nedir?

Ceza muhakemesi hukukunun temel kaynaklarını anayasa, yasa ve uluslararası sözleşmeler oluşturur. Yardımcı kaynaklarını ise ahlak kuralları, gelenekler, içtihatlar ve öğreti oluşturmaktadır.

Ceza muhakemesi hukukunun uygulama alanı nedir?

Zaman bakımından uygulama alanı nedir?

Ceza muhakemesinin zaman bakımından uygulanması suç teşkil eden bir eylemin icra edilmesi sebebi ile eylemi icra eden kişinin hangi kanuna göre yargılanacağı hususunu çözüme kavuşturur. Zaman bakımından uygulama alanında derhal uygulama, geçmişe yürüme, ileriye yürüme olmaz üzerek üç ilke vardır. Ceza Muhakemesi Hukukunda derhal yani hemen uygulama ilkesi geçerlidir.

• Derhal uygulama ilkesi ile yürürlüğe giren kuralların yürürlüğe girdiği tarihten itibaren meydana gelen bütün olaylara uygulanır.
• Geçmişe yürüme ilkesi ile yürürlüğe giren kanunların yürürlüğe girmeden önceki fillere de uygulanması anlamına gelmektedir. Ceza muhakemesinde derhal uygulama ilkesi geçerlidir.
• İleri yürüme ilkesi ile yürürlükten kaldırılan kanunların, kanunlar kaldırıldıktan sonra fillere de uygulanmasıdır. İleri yürüme ilkesinde sanığın aleyhine ya da lehine olması hususuna bakılmamaktadır.

Yer bakımından uygulama alanı nedir?

Yer bakımından ceza muhakemesi uygulanırken mülkilik ilkesi temel alınır. Bu ilkeye göre Türkiye’de işlenmiş bir suç için suçu işleyen kimse Türk kanunlarına göre cezalandırılır. Uluslararası adli yardımlaşma ilkesi bu ilkenin istinasıdır.

Kişi bakımından uygulama alanı nedir?

Cezama muhakemesinde kişi bakımından uygulama yapılırken genellik ilkesi temel alınmaktadır. Genellik ilkesine göre suç şüphesi olan kişi ya da kişiler ve ceza muhakemesi faaliyetine herhangi bir şekilde katılmış kişiler açısından uygulanmaktadır. Kişi bakımından uygulama alanında vatandaşlığın bir önemi olmamakla beraber genellik ilkesinin bazı istisnaları vardır. Bu istisnalar;

• Cumhurbaşkanı dokunulmazlığı,
• Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların dokunulmazlığı,
• Yasama dokunulmazlığı,
• Diploması dokunulmazlığı,
• Yabancı asker kişilerin dokunulmazlığıdır.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Fatma Mislina DİNÇER