Zimmet Suçu (TCK m.247)

7 Şubat 2025

0 50 3 dakika okuma süresi

Zimmet suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 247. maddesinde düzenlenmiş olup, kamu görevlilerinin görevi gereği kendilerine teslim edilen mal veya parayı kişisel çıkarları doğrultusunda kullanmaları veya sahiplenmeleri durumunda oluşan bir suçtur. Zimmet suçu, kamu güvenilirliği, kamu idaresinin işleyişine duyulan güven ve kamu mallarının korunması amacıyla düzenlenmiş olup kamu görevlilerinin dürüst ve güvenilir bir şekilde görevlerini yerine getirmelerini sağlamaktadır.

Zimmet suçunun temelinde, kamu görevlisinin görevinden doğan güven ilişkisinin kötüye kullanılması söz konusudur. Kamu görevlisine devlet adına emanet edilen para veya malların şahsi menfaat doğrultusunda kullanılması, kamu idaresine olan güveni zedelediği gibi, devletin mali düzenine de zarar vermektedir. Bu nedenle zimmet suçu ağır yaptırımlara tabi tutulmuş ve nitelikli halleri için cezanın artırılmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

İçindekiler

Zimmet Suçunun Manevi Unsurları

Zimmet suçu, ancak kasten işlenebilen bir suçtur. Fail, kendisine kamu görevi nedeniyle emanet edilen para veya malı hukuka aykırı şekilde kendi zimmetine geçirdiğini bilerek ve isteyerek hareket etmelidir.

Bu suçun oluşabilmesi için özel bir saik aranmamaktadır yani failin belli bir amaca yönelik hareket etmesi şart değildir.

Failin zimmet fiilini gerçekleştirdiği sırada, söz konusu malın veya paranın kamuya ait olduğunu bilmesi gerekmektedir. Şayet fail, hataya düşerek kendisine ait olduğunu düşünüyorsa ve bu inancını ispat edebiliyorsa, kast unsuru oluşmadığı için suç da oluşmayacaktır.

Zimmet Suçunun Maddi Unsurları

Zimmet suçunun maddi unsurları suçun faili, mağduru, konusu ve hareket unsurlarıdır.

Fail

Zimmet suçu yalnızca kamu görevlisi tarafından işlenebilen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 6. maddesine göre kamu görevlisi, kamu hizmetini yerine getirmekle görevli kişidir. Kamu görevlisinin zimmet suçunu işleyebilmesi için, zimmetine geçirdiği malın veya paranın kendisine görevi gereği teslim edilmiş olması gerekmektedir.

Örneğin, bir devlet memurunun tahsil ettiği harçları veya vergileri zimmetine geçirmesi zimmet suçunun unsurlarını oluştururken, sıradan bir vatandaşın kamuya ait bir malı çalması hırsızlık suçu kapsamına girer.

Fail

Mağdur

Zimmet suçunun mağduru kamu idaresidir. Çünkü suçun işlenmesiyle zarar gören, devletin ekonomik düzeni ve kamu güvenidir. Kamu görevlisinin zimmetine geçirdiği mal veya para, aslında kamuya ait olduğu için, kamu otoritesi zarar görmekte ve toplumun devlete olan güveni sarsılmaktadır.

Konu

Bu suçun konusunu, kamu görevlisine görevi gereği teslim edilmiş olan her türlü mal veya para oluşturur.

Hareket Unsuru

Zimmet suçu, kamu görevlisinin kendisine görev nedeniyle teslim edilen mal veya parayı hukuka aykırı olarak zimmetine geçirmesiyle oluşur. Hareket unsurunu daha detaylı incelemek için aşağıdaki alt başlıklara ayırabiliriz:

Malın veya paranın fiilen sahiplenilmesi

Kamu görevlisi, zimmetine geçirdiği mal veya parayı doğrudan kendi kullanımı için almışsa veya bu malı satmış, harcamış ya da başkasına devretmişse, zimmet fiilen gerçekleşmiş sayılır.

Malın veya paranın hileli yollarla gizlenmesi (nitelikli zimmet)

Eğer kamu görevlisi, zimmet suçunu işlerken hileli yöntemler kullanarak durumu gizlemeye çalışıyorsa, suç nitelikli zimmet olarak değerlendirilir ve daha ağır cezalandırılır. Örneğin, muhasebe kayıtlarında sahte belge düzenleyerek eksik olan paranın varmış gibi gösterilmesi bu kapsama girer.

Zimmetin açık veya örtülü olması

Zimmet, açık veya örtülü şekilde işlenebilir. Açık zimmet, failin mal veya parayı doğrudan ve görünür şekilde sahiplenmesidir. Örtülü zimmet ise, failin çeşitli muhasebe hileleriyle veya usulsüz işlemlerle zimmet fiilini gizlemeye çalışmasıdır.

Mal veya paranın kamu görevlisine bizzat görevi nedeniyle teslim edilmiş olması

Zimmet suçunun oluşabilmesi için aranan bir diğer hareket unsuru ise mal veya paranın kamu görevlisine bizzat görevi nedeniyle teslim edilmiş olmasıdır. Eğer mal veya para görev nedeniyle değil de şahsi bir ilişki çerçevesinde teslim edilmişse, zimmet suçu değil başka suçlar söz konusu olabilir.

Örneğin, bir belediye çalışanına, belediye kasasında muhafaza etmesi için teslim edilen para zimmete geçirilirse, zimmet suçu oluşur. Ancak aynı belediye çalışanı, arkadaşından borç olarak aldığı parayı geri ödemezse, bu durum hukuki bir alacak meselesine dönüşebilir ve zimmet suçunu oluşturmaz.

Netice

Zimmet suçu, neticesi itibarıyla zarar suçu olup, kamu idaresinin mali yapısında bir zarar meydana gelmesiyle tamamlanır. Kamu görevlisinin, zimmetine geçirdiği mal veya para nedeniyle kamu idaresine fiili bir zarar vermesi gerekmektedir.

Netice

Hukuka Aykırılık Unsuru

Zimmet suçu, hukuka aykırı bir fiildir. Ancak bazı durumlarda hukuka uygunluk sebepleri gündeme gelebilir. Örneğin, kamu görevlisinin söz konusu malı ya da parayı kamu yararına uygun bir biçimde ve yetkili mercilerin bilgisi dahilinde kullanması halinde, hukuka uygunluk sebebi söz konusu olabilir ve suç oluşmaz.

Suçun Özel Görünüş Biçimleri

Zimmet suçunun özel görünüş biçimleri aşağıdaki gibidir.

Teşebbüs

Zimmet suçu ani suç olması sebebiyle teşebbüse elverişli değildir. Ancak zimmete geçirme eyleminde hareket kısımlara bölünebiliyorsa bu suça teşebbüs mümkün hale gelir.

İştirak

Bu suç, birden fazla kamu görevlisinin iş birliğiyle işlenebilir. Örneğin, bir kamu kurumundaki muhasebe memuru ile sayman arasında yapılan iş birliği sonucunda kamu parasının zimmete geçirilmesi halinde iştirak hükümleri uygulanır.

Zincirleme Suç

Zimmet suçu, aynı fail tarafından birden fazla kez işlenmişse zincirleme suç hükümleri uygulanabilir. Örneğin, bir kamu görevlisinin her ay düzenli olarak küçük miktarlarda para zimmete geçirmesi, zincirleme suç kapsamında değerlendirilir.