İçeriğin Yayından Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi
İçeriğin yayından çıkarılması, içerik veya yer sağlayıcılar tarafından içeriğin sunuculardan veya barındırılan içerikten çıkarılmasını ifade eder.
Erişimin engellenmesi ise alan adından erişimin engellenmesi, İP adresinden erişimin engellenmesi, içeriğe (URL) erişimin engellenmesi ve benzeri yöntemler kullanılarak erişimin engellenmesini ifade eder.
2007 yılında kabul edilen 5651 sayılı ‘’İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Yasa” ile internet ortamında gerçekleşen hukuksal ihlallerle mücadele etmek için gereken hukuksal alt yapı oluşturulmuştur.
İçerik Sağlayacı
İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişilere içerik sağlayıcı denir.
İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur.
İçerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Ancak sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumludur.
Yer Sağlayıcı
Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilere yer sağlayıcı denir.
Yer sağlayıcı. yer sağladığı içeriği denetlemek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir. Ancak yer sağladığı hukuka aykırı içeriği yasaya uygun olarak haberdar edilmesi durumunda yayından çıkarmakla yükümlüdür.
Erişim Sağlayıcı
Kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan her türlü gerçek veya tüzel kişilere erişim sağlayıcı denir.
Erişim sağlayıcı; herhangi bir kullanıcısının yayınladığı hukuka aykırı içerikten, haberdar edilmesi durumunda erişimi engellemek ile sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini altı aydan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere yönetmelikte belirlenecek süre kadar saklamakla ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlüdür.
Erişim sağlayıcı, kendisi aracılığıyla erişilen bilgilerin içeriklerinin hukuka aykırı olup olmadıklarını ve sorumluluğu gerektirip gerektirmediğini denetlemekle yükümlü değildir.
İçeriğin Yayından Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi Koşulları
İçeriğin yayından kaldırılması ve erişimin engellenmesi için aranan koşulları aşağıda sayılmıştır:
- İnternet ortamında yapılan bir yayın olmalıdır.
- Katalog suçlardan birinin islendiği hususunda yeterli şüphe nedeni olmalıdır.
- Yetkili merci inkarı olmalıdır.
İçeriğin Yayından Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi Kararı
İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde yargıç, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir.
Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda Cumhuriyet savcısı tarafından da içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilebilir.
Bu durumda Cumhuriyet savcısı kararını yirmi dört saat içinde yargıcın onayına sunar ve yargıç, kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması durumunda tedbir. Cumhuriyet savcısı tarafından derhâl kaldırılır.
İçeriğin Yayından Kaldırılması ve Erişimin Engellenmesi Sonuçları
Hakim, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/ veya erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilir.
İçeriğin çıkarılması ve/ veya erişimin engellenmesi kararının gereği, derhâl ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içinde yerine getirilir.
Soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi durumunda, içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu durumda Cumhuriyet savcısı, hükümsüz kalan içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararına konu internet adresini belirtmek suretiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararının bir örneğini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderir.
Konusu katalog suçları oluşturan içeriğin yayından çıkarılması durumunda: erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından kaldırılır.
Kişilik Hakkının llılall Nedeniyle İçeriğin Yayından Çıkarılması ve İçeriğe Erişimin Engellenmesi
İternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşılamaması durumunda yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hakimie başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir.
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin istemlerine, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde yanıt verilir.
Özel Yaşamın Gizliliği Nedeniyle İçeriğe Erişimin Engellenmesi
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel yaşamının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir.
Yapılan bu istekte, hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL). Hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir. Bu bilgilerde eksiklik olması durumunda istem işleme konulmaz.
Başkan, kendisine gelen bu istemi uygulanmak üzere derhâl Birliğe bildirir, erişim sağlayıcılar bu tedbir istemini derhâl, en geç dört saat içinde yerine getirir.
Erişimin engellenmesini isteyen kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel yaşamın gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi istemini, istemde bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hakimin kararına sunar.
Hakim, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel yaşamın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirerek vereceği kararını en geç kırk sekiz saat içinde açıklar ve doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderir: aksi hâlde, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkar
Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN
