Kiralayanın Hapis Hakkının Korunması
Kiralayanın Hapis Hakkının Korunması
Hapis hakkı, alacaklıya zilyetliğinde bulunan ve geri vermekle yükümlü olduğu borçluya ait malları alacağına karşılık olarak vermekten kaçınma ve bunları paraya çevirme yetkisi veren haktır.
Kiraya verenin hapis hakkı, kiraya verenin kiralanan malda bulunan ve üzerinde kanuni rehin hakkına sahip olduğu taşınır malları cebri icra ile paraya çevirerek kira alacağını tahsile imkan veren haktır. Hapis hakkı iki şekilde kullanılabilir; kiraya verenin hapis hakkı için defter tutulması, hapis hakkına konu eşyanın kaçırılması halinde geri alınması.
Kiraya verenin, taşınmaz kiralarında işlemiş bir yılık ve işlemekte olan altı aylık kira bedelini güvence altına almak için kiralananda bulunan ve kiracıya ait kiralananın döşenmesine veya kullanılmasına yarayan taşınır mallar üzerinde hapis hakkı vardır.
TÜRK BORÇLAR KANUNU MADDE 336 Taşınmaz kiralarında kiraya veren, işlemiş bir yıllık ve işlemekte olan altı aylık kira bedelinin güvencesi olmak üzere, kiralananda bulunan ve kiralananın döşenmesine veya kullanılmasına yarayan taşınırlar üzerinde hapis hakkına sahiptir. Kiraya verenin hapis hakkı, alt kiracının asıl kiracıya olan kira borcunu aşmamak üzere, alt kiracının kiralanana getirdiği aynı nitelikteki taşınırları da kapsar. Hapis hakkı, kiracının haczedilemeyen malları üzerinde kullanılamaz. |
İcra ve İflas Kanunu’na göre taşınır rehni hapis hakkını da kapsamaktadır. Hapis hakkı, kanundan doğan bir rehin hakkıdır ve hapis hakkına sahip alacaklı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabilir.
GENEL HAPİS HAKKI | KİRAYA VERENİN HAPİS HAKKI |
Mal alacaklının elindedir. | Mal borçlunun (kiracının) elindedir. |
Muaccel alacaklar için kullanılabilir. | Muaccel olmayan alacaklar için de kullanılabilir. |
Sınırları kanunda gösterilmemiştir. | Kiralanan malın döşenmesine ve kullanılmasına yarayan eşyalar içindir. |
A. Hapis Hakkı İçin Defter Tutulması
Kiraya veren hapis hakkının korunması için icra dairesinden yardım isteyebilir. Bunun üzerine icra dairesi hapis hakkı olan eşyaların bir defterini yapar ve kiraya verene rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip talebinde bulunması için en fazla on beş günlük uygun bir süre verir. Hapis hakkı kıymetli evrak, para, kıyafet, ziynet ve haczedilemeyen mallar üzerinde kullanılamaz.
B. Hapis Hakkında Konu Kaçırılan Eşyanın Geri Alınması
Cebir altında ve gizlice götürülen eşyalar götürülmelerinden itibaren on gün içinde icra dairesinin emriyle kolluk tarafından geri alınabilir. İyiniyetli üçüncü kişilerin hakları saklıdır. Uyuşmazlık çıkarsa mahkeme basit yargılama usulüne göre karar verir.
