İş Sözleşmesinin Unsurları ve Şekli
İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında yapılan ve iş ilişkisinin temelini oluşturan belirli bir hukuki sözleşmeyi ifade eder. İş sözleşmesi, işçinin bir işi yapmayı üstlendiği, işverenin ise buna karşılık belirli bir ücret ödemeyi kabul ettiği bir hukuki düzenlemeyi içerir.
İş sözleşmesinin unsurları ve işleyişi, aşağıdaki başlıklar altında detaylı bir şekilde açıklanmıştır:
İş Sözleşmesinin Unsurları
İş sözleşmesi, birçok unsurdan oluşur ve bu unsurlar iş ilişkisinin şeffaf ve sürdürülebilir bir şekilde yürütülmesini sağlar. İş sözleşmesinin temel unsurları şunlardır:
- Taraflar: İş sözleşmesinin tarafları, işçi ve işverendir. İşçi, işi yapmayı taahhüt ederken, işveren ise işçiye ücret ödemeyi taahhüt eder.
- Ücret: İş sözleşmesi, işçinin iş karşılığında alacağı ücreti belirler. Ücret, taraflar arasında anlaşmaya dayalı olarak belirlenir ve belirli dönemlerde ödenir.
- İşin Niteliği: İş sözleşmesi, işin türünü, niteliğini ve işçinin yapacağı görevleri tanımlar. İşveren, işin ne olduğunu ve işçiden ne beklediğini açık bir şekilde ifade etmelidir.
- Çalışma Süreleri: İş sözleşmesi, işçinin günlük, haftalık veya aylık çalışma saatlerini ve iş yerinde geçireceği zamanı belirler. Bu, işçinin çalışma koşullarını düzenler.
- İşin Yeri: İş sözleşmesi, işin nerede gerçekleştirileceğini belirtir. İşçinin çalışma yeri, fiziksel bir mekan veya belirli bir coğrafi bölge olabilir.
İş Sözleşmesinin Şekli
Sözleşme özgürlüğü ilkesinin bir sonucu olarak, iş sözleşmesi, kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tabi değildir.
Aşaüıdaki durumlarda iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması gerekir:
- Süresi 1 yıl veya daha uzun süreli iş sözleşmeleri (m. 8/2),
- Çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmeleri (m. 14/1),
- Uzaktan çalışmaya dayalı iş sözleşmeleri (m. 14/4),
- Takım sözleşmesi ile oluşturulacak iş sözleşmeleri (m. 16/2),
- Geçici iş ilişkisi (m. 7/2),
- 14 yaşını doldurmamış işçilerle yapılacak sözleşmeler (m. 71/1).
İş sözleşmesi her ne kadar şekle tabi olmasa da; işverenin işçiye yazılı bir belge verme yükümlülüğü vardır.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç 2 ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. İş sözleşmesi 2 aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur. Süresi 1 ayı geçmeyen belirli süreli sözleşmelerde yazılı belge verme yükümlülüğü yoktur (İş Kanunu m. 8/3).
Niteliği itibariyle bir iş sözleşmesi olmasa da, alt işverenlik sözleşmesinin de alt işverenle asıl işveren arasında yazılı şekilde yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
İş Sözleşmesinin Devri
İş sözleşmesi, ancak işçinin yazılı rızası alınmak suretiyle, sürekli olarak başka bir işverene devredilebilir (TBK m. 429/1).
Devir işlemiyle, devralan işveren, bütün hak ve borçları ile iş sözleşmesinin tarafı olur. Bu durumda, işçinin, hizmet süresine bağlı hakları bakımından, devreden işveren yanında işe başladığı tarih esas alınır (TBK m. 429/2).
İş Sözleşmesindeki Çalışma Koşullarında Değişiklik
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilirler. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz. İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir.
Yazılı olarak yapılmayan ve işçi tarafından 6 iş günü içinde yine yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir sebebe dayandığını veya fesih için başka bir geçerli sebebinin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin bu durumda dava açma hakkı saklıdır
Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN
