İflas Yoluyla Takip

İflas yoluyla takip, iflasa tabi bir borçlu hakkında yürütülen özel ve külli bir takip yoludur. İflas kendi içerisinde takipli iflas ve takipsiz iflas olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Takipli iflasta, alacaklı, borçluya karşı icra dairesinden iflas takibini başlatır. Bu takip üzerine borç süresi içinde ödenmezse alacaklı, borçlunun iflasına karar verilmesi için asliye ticaret mahkemesinde iflas davası açar.

Takipsiz (doğrudan) iflasta ise alacaklı veya bizzat borçlunun kendisi, icra dairesinden iflas takibini başlatmadan doğrudan ticaret mahkemesine başvurarak iflasa karar verilmesini ister.

İflasın Koşulları Nelerdir?

İflasın koşulları; para veya teminat gösterme, iflasa takbi bir kişi olma ve iflas nedenlerinin bulunması olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Para veya Teminat Gösterme

İflas yoluyla takip yalnızca para ve teminat alacakları için mümkündür.

Konusu paradan ve teminat verilmesinden başka bir şey olan alacaklar için bu alacakların borçlusu iflasa tabi olsa bile iflas yoluna başvurulamaz. Kamu alacağından dolayı da borçlunun iflası istenebilir.

İflas yoluyla takip yapabilmek için para alacağının miktarı önemli değildir. Cüzi bir alacak için de. borçluya karsı iflas yoluyla takip yapılabilir.

İflasa Tabi Bir Kişi

Her borçlu hakkında iflas yoluyla takip yapılmaz. İflas, iflasa tabi kişiler hakkında uygulanacak bir cebri icra yoludur.

İflas yolu ile takip edilen borçlu, iflasa tabi kişilerden olmadığını ileri sürüyorsa bu savını ödeme emrine itiraz yolu ile ileri sürmelidir.

İflasa tabi kişiler üçe ayrılır:

• Tacirler,
• Tacir gibi sorumlu olanlar,
• Tacir olmamalarına karşın, özel kanun hükümlerine göre iflasa tabi olan kişiler.

İflasa tabi olan kişiler aşağıda sayılmıştır:

• Tacirler,
• Ticari şirketler,
• Amacına varmak için ticari işletme işleten dernek ve vakfılar,
• Kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve müesseseler,
• Donatma iştiraki,
• Ticari işetme açmış gibi işlem yapan kişiler,
• Ticareti terk eden kişiler,
• Kollektif şirket ortakları,
• Adi komandit şirket ortakları,
• Miras ortaklığı,
• Banka yöneticileri ve denetçileri,
• Sermaye piyasası kurulu ortaklar ve yöneticileri.

İflas Nedenleri Nelerdir?

İflas nedenleri, iflasa tabi bir borçlunun hangi durumlarda iflas yoluyla takip edilebileceğini gösteren olgulardır.

İflas nedenleri genel iflas nedeni ve özel iflas nedenleri olmak üzere ikiye ayrılır.

Genel İflas Nedeni

İcra ve İflas Kanunu’nda genel iflas nedeninin ne olduğu düzenlenmemiştir. Genel iflas nedeni, borçlunun muaccel bir borcunu ödememesidir.

Borçlu, ticaret mahkemesince hakkında iflas kararı verilinceye kadar iflas davası açmış alacaklının alacağını öderse iflastan kurtulur. Borçlu, ticaret mahkemesinin iflas kararından sonra, iflas davası açmış olan alacaklıya borcunu ödese bile iflastan kurtulamaz

Özel İflas Nedenleri Nelerdir?

Özel iflas nedenleri, muaccel bir borcun ödenmemesi dışında, borçlu hakkında iflas hükümlerinin uygulanmasına yol açan nedenlerdir.

Özel iflas nedenleri, iflas nedeninin borçların ödenmemesi olduğu yönündeki genel kuralın istisnasını oluşturmaktadır.

Özel iflas nedenleri aşağıda sayılmıştır:

• Sermaye ortaklıklarının (şirketlerinin) aktifinin pasifinden az olması.
• Borçlunun yarı mevcudunun haczedilmesi durumunda geri kalan mevcudun alacaklıların alacağını karşılamaya yetmemesi.
• Terekenin mevcudunun borca yetmemesi.

İflas Harçları Nelerdir?

İflas harçları, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir.

İflas takip talebinde bulunan alacaklıdan da maktu başvurma harcı ve binde beş (nisbi) peşin harç alınır.

Borçlu, iflasına karar verilmeden önce borcunu öderse iflas takibi, tıpkı bir icra takibi gibi son bulmuş olacağından borçludan tahsil harcı alınması gerekir.

Aynı biçimde, iflas kararı verilmeden önce borcun ödenmesi durumunda, iflas takibi, icra takibi gibi sonuçlandığından alacaklıdan %2 oranında cezaevi harcı alınmalıdır.

İflas ödeme emrini alan borçlu, takip konusu borcunu ödemez ve alacaklı ticaret mahkemesinde iflas davası açarsa takip açarken yatırdığı binde beş peşin harç, iflas davası için ödenmesi gerekecek 1/4 nisbi karar ve ilam harcına mahsup edilir.

İflasın açılmasından sonra da iflasın açılması harcı (maktu), masaya katılma harcı (maktu), iflasta paylaştınlan para üzerinden (nisbi) harç. İflasta tahsil harcı oranı aşamalara göre değişkenlik göstermez, tek harç oranı vardır ve oranı  %4,55’tir.

İflas Giderleri Nelerdir?

İflas takibi, iflas davası ve iflasın tasfiyesi için yapılan giderlere iflas giderleri denir. İflas kararı verilmesi aşamasına kadarki giderler, tamamen icra giderleri gibidir.

İflas davasındaki giderler; iflas davası açarken yatırılan harç, iflas davası sırasında yaptırılan bilirkişi incelemesi için ödenen ücret, ilan giderleri, iflas kararında hükmedilen harç ve vekâlet ücretinden oluşur.

İflasın tasfiyesi için yapılan giderler ise iflas dairesince yapılan ilan ve tebliğ giderleri. iflas idaresinin iflasın tasfiyesi için yaptığı tebliğ, ilan giderleri, iflas idare memurlarının ücretleri, defter tutma, malların muhafaza ve satış giderleri gibi giderleri kapsar. Belirtilen iflas giderlerinin tümünden, iflas takip ve davasında haksız çıkmış olan borçlu sorumludur.

Takip Yolunun Değiştirilmesi

İflasa tabi borçlusu hakkında haciz veya iflas yollarından birini seçmiş olan alacaklı, seçtiği bu yolu harç ödemeden bir defaya özgü olmak üzere değiştirebilir.

Bu durumda yeniden harç ödenmez, aynı dosya üzerinden yeni takip yürür. Alacaklı, yeni seçtiği yola uygun olarak yeniden takip talebi düzenler ve borçluya buna uygun yeni bir ödeme emri gönderilir.

Alacaklının yeniden harç ödeyerek başlamış olduğu haciz veya iflas yollarından birini bırakarak ötekine geçmesine hukuken engel yoktur.

Başvurulan takip yolunun değiştirilmesi, yalnızca haciz (ilamlı – ilamsız) yoluyla iflas yolları arasındadır.

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN