İflas Hukukunda Adi Tasfiye

Deftere kaydedilen masa mallarının takdir edilen bedelinin adi tasfiye giderlerini karşılayacağı anlaşılırsa, iflas idaresi tasfiyenin adi tasfiye usulüne göre yapılmasına karar verir.

Adi tasfiye, iflasta asıl tasfiye usulüdür.

Adi iflas tasfiyesinin, iflasın açılmasından itibaren en geç altı ay içerisinde tamamlanması gerekir

Adi Tasfiye Hangi Aşamalardan Oluşur?

Adi tasfiye aşağıda sayılan aşamalardan oluşmaktadır:

• İlan,
• Masaya alacak kaydı yapılması,
• Birinci alacaklılar toplantısının yapılması,
• İflas idaresinin seçilmesi,
• Masa alacaklılarının tahsili ve acele durumlarda satış yapılması,
• İstihkak iddialan hakkında karar verilmesi,
• İflas alacaklarının incelenmesi,
• Sıra cetvelinin düzenlenmesi,
• İkinci alacaklılar toplantısı,
• Masa mallarının satışı ve paraların paylaştırılması.

Adi Tasfiyede İlan

Tasfiye adi şekilde yapılacaksa, iflas dairesi, buna karar verdiği tarihten itibaren en geç on gün içinde durumu ilan eder. İlanda şu hususlar yazar:

• Müflisin kimliği, yerleşim yeri ve iflasın açıldığı tarih,
• Alacaklılara ve istihkak iddiasında bulunanlara alacaklarını ve istihkaklarını bir ay içinde kaydettirmeleri ve delillerinin aslını ve onaylı örneklerini vermeleri ihtarı,
• Müflisin borçlularının aynı süre içinde kendilerini ve borçlarını bildirmeleri, aksi takdirde cezalandırılacakları ihtarı,
• Müflisin mallarını her ne sıfatla olursa olsun ellerinde bulunduranların o mallar üzerindeki hakları korunmak üzere bunları aynı süre içinde daireye tevdi etmeleri ve etmezlerse geçerli mazeretleri bulunmadıkça cezalandırılacakları ve rüçhan haklarından mahrum kalacakları ihtarı,
• İlandan itibaren on gün içinde toplanmak üzere alacaklıların ilk toplantıya gelmeleri ve müflis ile müşterek borçlu olanların, kefillerinin ve diğer kimselerin toplanmada bulunmaya hakları olduğu ihtarı.

Masaya Alacak Kaydı Yapılması

İflas alacaklılan, alacaklarını iflas masasına yazdırarak masa mal varlığının paraya çevrilmesi sonucunda elde edilen tutarın paylaştırılmasına alacakları oranında katılır.

İflas alacaklıları, adi tasfiye ilanından itibaren bir ay içinde başvurup masaya alacak kaydı yaptırmalıdır.

Alacak kaydı için öngörülen bir aylık süre içerisinde alacağını iflas masasına yazdırmamış olan alacaklılar iflasın kapanıncaya kadar alacak kaydı yaptırabilir. Bu durumda geç kalmadan ileri gelen masraflar geç başvuran alacaklıya yüklenir.

Alacaklılar, alacaklarını bildirmesi için öngörülen bir aylık sürede ya da iflas kapanıncaya kadar alacaklarını iflas masasına yazdırmazsa bu alacaklar sona ermez. Ancak iflas tasfiyesi bu alacaklar dikkate alınmadan yapılır.

Birinci Alacaklılar Toplantısı Nedir?

Birinci alacaklılar toplantısı, adi tasfiyenin ilanından itibaren on gün içinde ilanda belirtilen yer, gün ve saatte yapılır.

Bu toplantıya alacaklı olduğu iddiasında bulunan herkes katılabilir. Bu toplantının temel işlevi, iflas idaresine aday göstermek ve acele durumlarda satışa veya ticari işletmenin devamına karar vermektir.

Birinci alacaklılar toplanmasının görev ve yetkileri aşağıda sayılmıştır:

• İflas idaresine yapılacak üye seçimine aday göstermek.
• Müflisin ticaret ve faaliyetlerine devam etmesine karar vermek.
• İflasın açılmasıyla duran fakat acele sonuçlanması gereken davaların devamına karar vermek.
• Acele hallerde satışların pazarlıkla yapılmasına karar vermek.
• Müflisin konkordato teklif etmesi halinde tasfiyeyi tatil etmek.

Birinci alacaklılar toplanmasının kararlarına karşı her alacaklı yedi gün içinde icra mahkemesine şikayet başvurusunda bulunabilir.

İflas İdaresi Nedir?

İflas idaresi, iflas masasının kanuni temsilcisidir. İflas idaresi, masanın idaresi ve tasfiyesi için gerekli bütün işlemleri masa adına yapar.

İflas idaresi, birinci alacaklılar toplantısında gösterilen altı aday arasından icra mahkemesi tarafından seçilen üç üyeden oluşur.

İflas idaresi, kararlarını çoğunlukla alır; ancak toplantıya her üç iflas idare memurunun da katılmaması hâlinde iflas müdürü iflas idaresinin görevini yüklenir ve iflas idaresi adına tek başına karar alır

İflas idaresnin başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

• Masayı temsil etmek, masanın menfaatlerini gözetmek ve tasfiyeyi yapmak.
• Masa alacaklarını tahsil etmek, gerektiğinde takip ve dava yoluna başvurmak.
• Acele satışları yapmak.
• Masa mallarını ikinci alacaklılar toplantısının kararı üzerine satmak.
• Sıra cetveli hazırlamak.
• İkinci alacaklılar toplantısını ilan yolu ile toplantıya davet etmek.
• Paraları paylaştırmak.
• Müflis adına gelen mektupları açmak.
• İstihkak ve alacak iddialarını incelemek ve duruma göre karara bağlamak.

İflasta İstihkak Davaları

İflas yolu ile takipte de bir malın müflise ait olup olmadığı ve dolayısıyla masaya dâhil olup olmayacağı konusunda çıkan uyuşmazlıklar istihkak davası yolu ile çözümlenecektir.

Malın İflas Masasının Eline Olması Halinde İstihkak Davası

İflas dairesi, müflise ait malların defterini tutarken, müflisin elinde bulunan fakat mülkiyeti üçüncü kişiye ait olduğu iddia edilen veya üçüncü kişiler tarafından mülkiyet iddiasında bulunulan malları da istihkak iddialarını şerh düşerek deftere kaydeder.

İflas dairesi, tasfiyenin adi tasfiye usulü ile yapılmasına karar verdikten sonra en geç on gün içinde durumu ilan eder; ilanda alacaklılara ve üçüncü kişilere ilandan itibaren bir ay içinde alacaklarını veya istihkak iddialarını bildirmeleri gerektiğini ihtar eder.

İflas idaresinin istihkak iddiasını reddetmesi halinde, üçüncü kişiye icra mahkemesinde istihkak davası açması için yedi günlük süre verilir.

Malın Üçüncü Kişinin Elinde Olması Halinde İstihkak Davası

İflas idaresi, iflasın tasfiyesi sırasında, üçüncü kişinin elinde bulunan bir malın müflise ait olduğunu ve iflas masasına girmesi gerektiğini iddia edebilir. Bu mallar da deftere kaydedilir fakat üçüncü kişinin elinde bırakılır.

Malın üçüncü kişinin elinde olması halinde açılacak istihkak davası genel hükümler çerçevesinde genel mahkemelerde görülür. Ayrıca üçüncü kişi bu davada davacı değil, davalı tarafta yer alır.

Masa Alacaklarının Tahsili ve Acele Durumlarda Satış

İflas idaresi, masanın vadesi gelmiş alacakları ödenmezse bunları tahsil eder. Bunun için gerekirse dava açar ve takip yapar.

İflas masasına giren mallar kural olarak ikinci alacaklılar toplantısından sonra satılır. Bazı acele hallerde iflas idaresi tarafından ikinci alacaklılar toplantısı beklenmeden satış yapılabilir:

• Masaya giren malın kıymeti düşecekse veya muhafazası masraflı olan mallar,
• Borsa veya piyasada fiyatı bulunan hisse senetleri ve diğer mallar derhal satılabilir.

İflas idaresi bu malları gerekirse pazarlık suretiyle de satabilir.

İflas Alacaklıların İncelenmesi

İflas idaresi, alacak ve istihkak iddialarının kaydı için belirlenen süre bittikten sonra bu iddiaları inceler. İflas idaresi bu incelemeyi iddiaların yazdırılması için verilen bir aylık sürenin bitiminden sonra ve iflas idaresinin seçilmesinden itibaren en geç iki ay içinde yapmalıdır.

İflas idaresi, masaya yazdırılan her bir alacak bakımından, alacağın varlığını, ne oranda olduğunu, yazdıran kişinin bu alacağın gerçek alacaklısı olup olmadığını ve alacağın imtiyazlı bir alacak olup olmadığını tespit eder.

Müflisi bulundurmak mümkünse her iddia hakkında ne diyeceğini sorar ve sonucuna göre kabul veya ret kararı verir.

Sıra Cetvelinin Düzenlenmesi

flas idaresi, alacakların kaydı için verilen bir aylık süre geçtikten sonra ve iflâs idaresinin seçilmesinden itibaren en geç iki ay içinde alacaklıların sırasını gösteren bir cetvel hazırlamalı ve iflas dairesine vermelidir.

Sıra cetvelinde hangi alacakların kabul edildiği hangi alacakların reddedildiği gerekçeli olarak gösterilmelidir. Sıra cetvelinde kabul edilmeyen alacaklar ret nedenleri ile birlikte gösterilir.

İkinci Alacaklılar Toplantısı Nedir?

İflas idaresi düzenlediği sıra cetvelini iflas dairesine verir. Bunun üzerine sıra cetveli ilan edilir ve bu ilanla ikinci alacaklılar toplantısı için davet yapılır.

İkinci alacaklılar toplantısına kural olarak alacakları tamamen reddedilmiş alacaklılar katılamaz. İkinci alacaklılar toplantısına alacakları iflas idaresince kabul edilmiş alacaklılar ile sıra cetveline itiraz davası açmış alacaklılar arasından asliye ticaret mahkemesinin katılmalarına karar verdiği alacaklılar katılabilirler.

İkinci alacaklılar toplanması, masanın yararına olan tasfiye sürecine ilişkin tüm gerekli konularda kararlar alabilir. İkinci alacaklılar toplanmasının başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

• İflasın açılmasıyla duran davalara devam edilip edilmeyeceğine karar vermek.
• Masa mallarının satış usulünü belirlemek.
• Masa tarafından sonuçlandırılmasına gerek görülmeyen bir davanın takip hakkını, isteyen alacaklıya devretmek.
• İflas açıldıktan sonra 6 ay içinde adi tasfiyenin tamamlanmaması nedeniyle, alacak çoğunluğu dikkate alınarak basit tasfiyeye karar vermek.
• Konusu mülkiyet olan istihkak iddiaları hakkında iflas idaresi kararlarını sonuca bağlamak, yani nihai kararı vermek.
• İflas idaresinin görevine devam edip etmeyeceğine karar vermek ve bu konudaki teklifini icra mahkemesine bildirmek

Masa Mallarının Satışı

İflasta satışın hangi usulle yapılacağına kural olarak ikinci alacaklılar toplantısında karar verilir. Bu sebeple, satış işlemi kural olarak ikinci alacaklılar toplantısından sonra yapılır

İflasta satışın hangi usulle yapılacağına kural olarak ikinci alacaklılar toplantısında karar verilir. Bu sebeple, satış işlemi kural olarak ikinci alacaklılar toplantısından sonra yapılır.

İcra hukukunda olduğu gibi, iflas hukukunda da normal satış usulü açık artırma ile satıştır. İkinci alacaklılar toplanması, bazı mal veya hakların pazarlık usulü ile satılmasına karar verebilir.

İflas idaresi, satılan malların bedeli tahsil edilip alacaklıların sıra cetveli kesinleşince paraların pay cetvelini ve son hesabını yapar.

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN