Aval Ne Demek?

Aval, kambiyo senetlerine özgü bir tür kefalet olup Türk Ticaret Kanunu’nun 700. – 702. maddelerinde düzenlenmiştir.

Aval, kambiyo kefaleti olarak ifade edilse de, kambiyo senedindeki bedeli teminat altına alan kambiyo senetleri hukukuna özgü tek tarafa borç yükleyen ve kambiyo senetlerinin tedavülünü kolaylaştıran bir sözleşmedir.

Poliçede aval, poliçe ile borç altına girmiş olanlardan birinin lehine verilerek, poliçenin ticari hayatta kolaylıkla tedavülü sağlamaktadır.

Aval verene avalist, lehine aval verilene avalat denmektedir.

Avalin Özellikleri ve Kefaletten Farkı Nedir?

Aval, şahsi bir teminat niteliğindedir. Bu nedenle avale poliçe kefaleti de denmektedir. Avalini borçlar hukukunda benzeri işlem olan kefaletten farklılıkları şunlardır:

• Aval ancak kambiyo senede veya ona eklenen alonj üzerine yazılabilir. Kefalet ise yazılı olması şartı ile borç senedi üzerinde olabileceği gibi, senetten ayrı bir kağıda da yazılabilir.
• Aval verenin sorumluluğu poliçeden doğar, dolayısıyla lehine aval verilen kimsenin kişisel def’lerini ileri sürme olanağı yoktur.
• Aval, şekil bakımından asıl borca tabi olup maddi yönden bağımsızdır.
• Aval verenin sorumluluğu, müteselsil sorumluluktur. Kefalette önce asıl borçluya müracaat etme zorunluluğu vardır.
• Avalistlerin birden fazla olması halinde, aralarında Türk Borçlar Kanunu m. 591 hükmü uygulanmaz. Söz konusu maddeye göre, kefil asıl borçluya ait bütün def’ileri alacaklılya karşı ileri sürmek hakkını haiz ve bununla yükümlüdür.
• Aval veren ödemede bulunduğu zaman, lehine aval verdiği kişiye veya bu kişiye karşı sorumlu olanlara karşı, poliçeden doğan bağımsız bir hak elde eder. Kefalette alacaklının haklarına halefiye söz konusu olduğundan asıl borçluya karşı ileri sürülebilecek def’ilerin, ödeyen kefile karşı ileri sürülmesi de mümkündür.
• Aval uygulamasıyla, TBK’daki kefaletin şekline ilişkin hükümlerindeki emredici kuralların bertaraf edilmesi mümkün değildir.
• Lehine aval verilen için zamanaşımı kesilmesi halinde, aval veren için zamanaşımı kesilmez. Kefalette ise borçluya karşı zamanaşımının kesilmesi durumunda kefile karşı da kesilir.
• Aval, alacaklı ve borçlu sıfatlarının aynı kişide birleşmesiyle sona ermezken, kefaleti sona erdirir.

Avalin Geçerlilik Şartları Nelerdir?

Aval şerhi, poliçede senet üzerine veya alonja yazılır. Senedin ön yüzüne, senet metninin altında veya alonja atılan imza aval hükmündedir.

Ticaret şirketinin temsilcisinin, şirketin unvanının üzerine birden fazla imza atmış olması halinde, tensilcinin ikinci imzası aval olarak değerlendirilmez.

Senette borçlu olarak şirket yöneticisinin yer alması ve aynı kişinin senede şirketin kaşesini iki kez basıp imzalaması durumunda, senedin asıl borçlusuna şirketin aval verdiği kabul edilir.

Avalin geçerli olabilmesi için, senette borçlu olan bir kimse için verilmiş olması gerekir. Senette borçlu olarak görülmeyen bir kimse için aval verilmiş olsa, aval geçersizdir.

Avalistin garanti ettiği borç, şekle ait noksandan başka bir sebepten dolayı batıl olsa da, aval verenin taahhüdü geçerlidir.

Aval Verenin Borçlar Nelerdir?

Aval, bir teminat niteliğinde olduğundan, lehine aval verdiği kişi hangi şartlarla poliçeden sorumlu ise avalist de borçtan o şekil ve kapsamda sorumlu olur.

Avalist borcun tamamı için aval vermek zorunda değildir. Bu nedenle, borcun bir kısmından sorumlu olacağını şart koşabilir. Kısmi avalın geçerli olabilmesi için, bunun poliçe üzerinde açık bir şerh ile belirtilmesi gerekir.

Lehine aval verilen kimse, poliçedeki bedelin bir kısmından sorumlu ise, avalist de aynı miktarlar sorumlu olur. Bu kimse, kısmı kabul şartıyla poliçeyi kabuleden muhatap olabilir.

Lehine aval verilenin borcu, zamanaşımı nedeniyle sona erse, avalistin de borcu sona erer. Keşideciye veya ciranaya aval verenler, son hamile karşı bir yıllık zamanaşımı süresine tabidir.

Aval Verenin Hakları Nelerdir?

Avalist, senetten sorumlu olan kişinin haklarına sahiptir. Buna göre avalist, poliçe tutarını ödediği takdirde, poliçeden dolayı lehine aval verdiği kimseye ve ona karşı poliçe nedeniyle sorumlu olanlara karşı poliçeden doğan hakları iktisap eder.

Buna göre avalistin hakları şunlardır:

• Avalis, poliçeyi gereğinde kabul edecek veya ödeyecek bir kişi gösterebilir.
• Poliçenin kabul edilmemesi veya ödenmemesi halinde çekilen protestonun avaliste de ihbar edilmesi gerekir.
• Avalist, poliçeye protestosuz veya masrafsız kaydını koyabilir. Bu durumda, kendisine rücu eden kişinin protesto düzenlemesine gerek kalmaz. Bu kayıt sadece avalist için geçerli olup diğer müracaat borçluları için hüküm ifade etmez.
• Avalist, kendisiyle halim arasındaki mevcut ilişkiden doğan kişisel def’ileri, hamile karşı ileri sürebilir. Buna karşın, aval verdiği kimseye ait def’ileri hamile karşı ileri süremez.
• Avalist ödediği poliçe borcundan dolayı, lehine aval verdiği kişiye karşı sorumlu olan diğer kişilere başvurarak ödediği tutarı; faiz, masraf ve komisyon ücretiyle birlikte talep edebilir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN